sobota, 28 marca 2009
Jacques-Yves Cousteau
Jacques-Yves Cousteau (ur. 11 czerwca 1910 w Saint André de Cubzac, zm. 25 czerwca 1997 w Paryżu) – francuski oficer marynarki, badacz mórz i podróżnik.
Jako syn nieustannie podróżującego prawnika od najmłodszych lat przywykł do częstych zmian miejsca pobytu. Za młodu bynajmniej nie był wzorem grzecznego chłopczyka: usunięto go niegdyś nawet ze szkoły za wybicie pewnego razu 17 okien. Niemniej w 1930 pomyślnie zdał egzaminy do Francuskiej Akademii Marynarki École Navale w Breście, gdzie uzyskał stopień oficera artylerii. Równocześnie kończył szkołę lotniczą, jednakże groźny wypadek, który mu się przydarzył w 1936, przekreślił marzenia o karierze pilota. Cousteau zwrócił się wówczas wyłącznie ku morzu – opisał to w 1953 w swojej bestsellerowej książce Milczący świat (5 mln egzemplarzy w 20 językach).
Praca dała mu sposobność prowadzenia podwodnych eksperymentów – w 1936 przetestował model podwodnych okularów, które można uznać za pierwowzór współczesnych masek.
W czasie okupacji hitlerowskiej Cousteau działał we francuskim ruchu oporu, za co po wojnie otrzymał Legię Honorową. Również w czasie wojny zrealizował swój pierwszy podwodny film, a także – wespół z inżynierem Emilem Gagnanem – zbudował swój pierwszy akwalung, aparat do nurkowania. Po wojnie opracowywał techniki usuwania min morskich i zajmował się badaniem morskich wraków.
W 1950 został prezesem towarzystwa oceanograficznego i zakupił z demobilu stary 400-tonowy poławiacz min "Calypso", który po przeróbkach zaprojektowanych przez Cousteau stał się pływającym laboratorium i studiem telewizyjnym z wyposażeniem do zdjęć podwodnych, jednym z najsłynniejszych statków w dziejach.
W latach 1952-1953 Cousteau poprowadził "Calypso" na Morze Czerwone, na pierwszą ze swych wypraw badawczych. Przywiózł z niej swój pierwszy podwodny kolorowy film, zrealizowany na głębokości 45 m. Jednym z najbardziej znanych osiągnięć komandora jest też odkrycie i penetracja starożytnego statku greckiego do przewozu wina, spoczywającego na głębokości 40 m niedaleko Marsylii. Milczący świat, film dokumentalny zrealizowany przez Cousteau, przyniósł mu w 1956 Grand Prix (Złotą Palmę) na Festiwalu Filmowym w Cannes, a rok później Oscara. W sumie odbierał tę nagrodę trzy razy (również za filmy Złota rybka i Świat bez słońca). Jego filmy zdobyły w Stanach Zjednoczonych łącznie 40 nominacji do prestiżowych nagród Emmy.
W 1963, wspólnie z Jeanem de Woutersem, opracował podwodny aparat fotograficzny o nazwie Calypso-Phot, na który licencję sprzedał później firmie Nikon.
Razem z Jeanem Mollardem zbudował miniaturową łódź podwodną SP-350, za pomocą której mógł się zanurzyć na głębokość 350 m. W 1965 zdołał osiągnąć głębokość 500 m.
Cousteau został dyrektorem muzeum oceanograficznego w Monako, po czym utworzył podmorską grupę badawczą w Tulonie i był kierownikiem Conshelf Saturation Dive Program, długoterminowego eksperymentu polegającego na zbudowaniu załogowej kolonii podmorskiej. Był też pierwszym cudzoziemcem, któremu przyznano członkostwo Amerykańskiej Akademii Nauk.
Gdy w lipcu 1960 EURATOM zamierzał zrzucić do wody znaczne ilości odpadów radioaktywnych, Cousteau zorganizował publiczną kampanię, która zyskała duże poparcie społeczne. Pociąg wiozący odpady został zatrzymany przez grupę kobiet i dzieci siedzących na torach i zawrócony do punktu wyjścia. Francuski badacz był zdecydowanym przeciwnikiem eksperymentów nuklearnych, czemu dał wyraz w trakcie wizyty prezydenta Charles'a de Gaulle'a w Monako.
W 1974 powstało Towarzystwo Cousteau, mające się zajmować ochroną życia w oceanach. Obecnie liczy ono ok. 300 tys. członków. W 1975 roku odkrył wrak statku Britannic.W 1977 Cousteau otrzymał wspólnie z Peterem Scottem ONZ-owską nagrodę za wkład w ochronę środowiska, a kilka lat później amerykański prezydent Jimmy Carter przyznał mu Amerykański Medal Wolności. W 1992 został zaproszony na ONZ-owską konferencję na temat ochrony środowiska i rozwoju, a potem został stałym konsultantem ONZ i Banku Światowego.
W 1979 przeżył tragedię. Jego syn i współpracownik, Filip, zginął w katastrofie hydroplanu. Ze swoich dwu małżeństw miał jeszcze dwóch synów, Jeana-Michela i Pierre'a-Yves'a, oraz córkę Dianę. Był człowiekiem bogatym. Mimo iż posiadał liczne apartamenty na całym świecie, najchętniej mieszkał na pokładzie starego "Calypso". Jego aktywność nie słabła do ostatnich dni: budował nawet "Calypso II", jeszcze nowocześniejszy od poprzedniego, pływający statek-laboratorium.
W 1990 francuski kompozytor Jean Michel Jarre wydał album Waiting for Cousteau, dedykowany Cousteau za jego osiągnięcia. Rok później Cousteau zaprosił Jarre'a do współpracy w tworzeniu filmu dokumentalnego Palawan The Last Refuge. Jarre skomponował tytułowy utwór oraz wykorzystał swoje utwory z dotychczasowych albumów w ścieżce dźwiękowej filmu.
Cousteau zwykł się określać mianem oceanograficznego technika. W rzeczywistości był miłośnikiem przyrody, w szczególności morza. Jego prace umożliwiły milionom ludzi ujrzenie prawdziwego życia "niebieskiego kontynentu", jak określano światowy ocean.
Prace francuskiego badacza stworzyły całkiem nowy rodzaj naukowego komunikowania, co wywoływało niekiedy krytyczne opinie ze strony urzędowego świata akademickiego. Tak zwany "dywulgacjonizm", prosta i zrozumiała metoda dzielenia się koncepcjami naukowymi, została wkrótce jednak przyjęta w wielu dyscyplinach naukowych i stała się najważniejszą cechą współczesnych audycji telewizyjnych.
Cousteau jest dzisiaj powszechnie szanowanym i podziwianym na całym świecie przyrodnikiem, traktowanym przez wielu z pewnym rodzajem nabożności, jako symbol badań przyrody.
Występując w styczniu 1997 na Florydzie przy okazji odbioru kolejnej z niezliczonych nagród, powiedział: "Przyszłość cywilizacji zależy od wody. I dodał: Błagam was, zechciejcie to zrozumieć!"
Kapitan Jacques-Yves Cousteau umarł 25 czerwca 1997 roku w wieku 87 lat. Pochowany jest w grobie rodzinnym na cmentarzu w Saint-André-de-Cubzac, we Francji.
czwartek, 26 marca 2009
Komisja Działalności Podwodnej PTTK
Komisja Działalności Podwodnej PTTK
Komisja Działalności Podwodnej PTTK jest statutowym organem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego - stowarzyszenia powstałego w 1950 roku z połączenia Towarzystwa Tatrzańskiego (rok założenia 1873) i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (rok założenia 1906).
Do zakresu działania Komisji należą zagadnienia związane z realizacją celów i zadań PTTK w dziedzinie działalności podwodnej, a w szczególności fachowe doradztwo dla Zarządu Głównego PTTK,kształtowanie polityki w tej dziedzinie i koordynacja działalności klubów płetwonurków w Oddziałach PTTK. Statutowe zadania wypełniane są przez KDP poprzez nadzór nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa, koordynację podwodnej działalności turystycznej i szkoleniowej w klubach i centrach nurkowych zarejestrowanych i afiliowanych w KDP PTTK,opracowywanie i unifikacja programów szkolenia, organizacja centralnych szkoleń instruktorskich, nadawanie uprawnień, certyfikatów międzynarodowych, propagowanie działalności podwodnej i reprezentowanie kraju w międzynarodowych organizacjach płetwonurkowych.
Początek zorganizowanej działalności płetwonurkowej w Polsce i w PTTK to rok 1956, kiedy to powstają dwa pierwsze kluby płetwonurków - Warszawski Klub Płetwonurków PTTK i Poznański Klub Podwodny PTTK „Akwanauta ". Pod koniec 1956 roku płetwonurkowie tych klubów powołują przy Zarządzie Głównym PTTK Komisję Turystyki Podwodnej PTTK przemianowaną w 1972 roku na Komisję Działalności Podwodnej PTTK. W ciągu następnych dwóch lat powstało jeszcze siedem dalszych klubów PTTK, w tym Klub Płetwonurków PTTK „Tryton " w Łodzi i Klub Płetwonurków PTTK „Delfin " w Gliwicach.
W 1956 roku Warszawski Klub Płetwonurków PTTK organizuje nad jeziorem Nidzkim pierwszy obóz szkoleniowy, zaś pierwszy Ogólnopolski Kurs Instruktorów Nurkowania Swobodnego zorganizowany został przez Komisję Turystyki Podwodnej PTTK w Sopocie w czerwcu 1957 roku.
Pierwszym przewodniczącym KDP PTTK w 1956 r. na krótko został Antoni Beill, a po jego odejściu funkcję tą do 1965 roku pełnił Andrzej Zinserling. Osobą najdłużej dotąd kierującą KDP był nieżyjący już Jerzy Macke (1965-1990), po nim przewodniczącym został również już nieżyjący Andrzej Niemiatowski (1990-1994). Od roku 1994 do chwili obecnej przewodniczącym KDP PTTK jest Wiesław Wachowski (działający nieprzerwanie w KDP od 1977r.). Wieloletnimi działaczami i instruktorami pracującymi w KDP PTTK są: Wiesław Roguski (od 1963 r.), Jerzy Chomik (od 1964r.), Krzysztof Kuszewski (od 1965r.), Stanisław Chomentowski (od 1983r.).
W styczniu 1959 roku powstaje CMAS -na kongresie założycielskim w Monako Komisję Działalności Podwodnej reprezentuje Józef Wierzbicki. Od tamtej chwili Komisja jest członkiem Komitetu Technicznego CMAS i Komitetu Sportowego CMAS (w 1996 roku KDP wycofała się z Komitetu Sportowego i jednocześnie uzyskała członkostwo Komitetu Naukowego CMAS). Komisja Działalności Podwodnej PTTK zrzesza obecnie blisko 250 klubów, centrów nurkowych i innych jednostek zajmujących się nurkowaniem,gdzie rocznie ilość szkolonych osób uzyskujących międzynarodowe certyfikaty KDP/CMAS osiąga liczbę 3-4 tysięcy. W klubach tych pracuje aktualnie ponad 350 instruktorów płetwonurkowania KDP/CMAS. Na podstawie wieloletnich danych szacuje się,że w realizowanym przez Komisję Działalności Podwodnej PTTK systemie certyfikacji CMAS nurkuje aktualnie ok. 20 tysięcy osób i liczba ta wykazuje wyraźną tendencję zwyżkową. W ostatnim również okresie obserwowana wyraźna ekspansja podwodnych usług szkoleniowo-turystycznych poza granicami kraju -powstają polskie bazy nurkowe w Chorwacji, na Korsyce, w Norwegii i Grecji -zawierane są kooperacyjne porozumienia z zagranicznymi centrami nurkowymi umożliwiające atrakcyjne wyjazdy polskim płetwonurkom i instruktorom w najbardziej atrakcyjne rejony nurkowe na Świecie Komisja Działalności Podwodnej PTTK jako narodowa organizacja nurkowa reprezentująca Polskę na forum międzynarodowym aktywnie uczestniczy w różnorodnych programach, zjazdach i szkoleniach realizowanych przez CMAS. Wyrazem uznania dla zaangażowania KDP w pracach Światowej Konfederacji Działalności Podwodnej było uczestnictwo Prezydenta CMAS -Achille Ferrero i Wiceprezydenta CMAS -Waltera Tichy 'ego w obchodach 40-lecia KDP nad Zalewem Zegrzyńskim k/Warszawy w 1996 roku.
• KDP PTTK jedynym w Polsce członkiem Komitetu Technicznego Światowej Konfederacji Działalności Podwodnej -CMAS (od chwili jej powstania w 1959r.) -organizacji „non-profit ", zrzeszającej 104 narodowe federacje oraz liczne stowarzyszenia i organizacje nurkowe z całego Świata.
• KDP PTTK zrzesza w Polsce i za granicą ponad 230 klubów płetwonurków, centrów nurkowych oraz innych jednostek amatorsko i zawodowo zajmujących się swobodnym nurkowaniem.
• W klubach płetwonurków i centrach nurkowych pracuje aktualnie ponad 370 zawodowych instruktorów płetwonurkowania KDP/CMAS i ponad 100 certyfikowanych Lekarzy Klubowych KDP specjalizujących się w badaniu płetwonurków.
• W Polsce i za granicą KDP PTTK wyszkoliła dotąd w systemie KDP/CMAS ponad 20.000 płetwonurków.
• KDP PTTK szkoli na wszystkie stopnie płetwonurkowe i instruktorskie zgodnie z polskimi przepisami państwowymi i międzynarodowymi standardami oraz zasadami bezpieczeństwa CMAS, a absolwenci kursów szkoleniowych otrzymują Międzynarodowe Certyfikaty Wyszkolenia KDP/CMAS -dokumenty uznawane w bazach i klubach nurkowych całego Świata.
• KDP PTTK współpracuje z Krajowym Ośrodkiem Medycyny Hiperbarycznej IMMiT w Gdyni, Akademią Marynarki Wojennej w Gdyni, Akademią Wychowania Fizycznego w Gdańsku, Państwową Strażą Pożarną oraz Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym.
(źródło - www.kdp.pttk.pl)
Komisja Działalności Podwodnej PTTK jest statutowym organem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego - stowarzyszenia powstałego w 1950 roku z połączenia Towarzystwa Tatrzańskiego (rok założenia 1873) i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (rok założenia 1906).
Do zakresu działania Komisji należą zagadnienia związane z realizacją celów i zadań PTTK w dziedzinie działalności podwodnej, a w szczególności fachowe doradztwo dla Zarządu Głównego PTTK,kształtowanie polityki w tej dziedzinie i koordynacja działalności klubów płetwonurków w Oddziałach PTTK. Statutowe zadania wypełniane są przez KDP poprzez nadzór nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa, koordynację podwodnej działalności turystycznej i szkoleniowej w klubach i centrach nurkowych zarejestrowanych i afiliowanych w KDP PTTK,opracowywanie i unifikacja programów szkolenia, organizacja centralnych szkoleń instruktorskich, nadawanie uprawnień, certyfikatów międzynarodowych, propagowanie działalności podwodnej i reprezentowanie kraju w międzynarodowych organizacjach płetwonurkowych.
Początek zorganizowanej działalności płetwonurkowej w Polsce i w PTTK to rok 1956, kiedy to powstają dwa pierwsze kluby płetwonurków - Warszawski Klub Płetwonurków PTTK i Poznański Klub Podwodny PTTK „Akwanauta ". Pod koniec 1956 roku płetwonurkowie tych klubów powołują przy Zarządzie Głównym PTTK Komisję Turystyki Podwodnej PTTK przemianowaną w 1972 roku na Komisję Działalności Podwodnej PTTK. W ciągu następnych dwóch lat powstało jeszcze siedem dalszych klubów PTTK, w tym Klub Płetwonurków PTTK „Tryton " w Łodzi i Klub Płetwonurków PTTK „Delfin " w Gliwicach.
W 1956 roku Warszawski Klub Płetwonurków PTTK organizuje nad jeziorem Nidzkim pierwszy obóz szkoleniowy, zaś pierwszy Ogólnopolski Kurs Instruktorów Nurkowania Swobodnego zorganizowany został przez Komisję Turystyki Podwodnej PTTK w Sopocie w czerwcu 1957 roku.
Pierwszym przewodniczącym KDP PTTK w 1956 r. na krótko został Antoni Beill, a po jego odejściu funkcję tą do 1965 roku pełnił Andrzej Zinserling. Osobą najdłużej dotąd kierującą KDP był nieżyjący już Jerzy Macke (1965-1990), po nim przewodniczącym został również już nieżyjący Andrzej Niemiatowski (1990-1994). Od roku 1994 do chwili obecnej przewodniczącym KDP PTTK jest Wiesław Wachowski (działający nieprzerwanie w KDP od 1977r.). Wieloletnimi działaczami i instruktorami pracującymi w KDP PTTK są: Wiesław Roguski (od 1963 r.), Jerzy Chomik (od 1964r.), Krzysztof Kuszewski (od 1965r.), Stanisław Chomentowski (od 1983r.).
W styczniu 1959 roku powstaje CMAS -na kongresie założycielskim w Monako Komisję Działalności Podwodnej reprezentuje Józef Wierzbicki. Od tamtej chwili Komisja jest członkiem Komitetu Technicznego CMAS i Komitetu Sportowego CMAS (w 1996 roku KDP wycofała się z Komitetu Sportowego i jednocześnie uzyskała członkostwo Komitetu Naukowego CMAS). Komisja Działalności Podwodnej PTTK zrzesza obecnie blisko 250 klubów, centrów nurkowych i innych jednostek zajmujących się nurkowaniem,gdzie rocznie ilość szkolonych osób uzyskujących międzynarodowe certyfikaty KDP/CMAS osiąga liczbę 3-4 tysięcy. W klubach tych pracuje aktualnie ponad 350 instruktorów płetwonurkowania KDP/CMAS. Na podstawie wieloletnich danych szacuje się,że w realizowanym przez Komisję Działalności Podwodnej PTTK systemie certyfikacji CMAS nurkuje aktualnie ok. 20 tysięcy osób i liczba ta wykazuje wyraźną tendencję zwyżkową. W ostatnim również okresie obserwowana wyraźna ekspansja podwodnych usług szkoleniowo-turystycznych poza granicami kraju -powstają polskie bazy nurkowe w Chorwacji, na Korsyce, w Norwegii i Grecji -zawierane są kooperacyjne porozumienia z zagranicznymi centrami nurkowymi umożliwiające atrakcyjne wyjazdy polskim płetwonurkom i instruktorom w najbardziej atrakcyjne rejony nurkowe na Świecie Komisja Działalności Podwodnej PTTK jako narodowa organizacja nurkowa reprezentująca Polskę na forum międzynarodowym aktywnie uczestniczy w różnorodnych programach, zjazdach i szkoleniach realizowanych przez CMAS. Wyrazem uznania dla zaangażowania KDP w pracach Światowej Konfederacji Działalności Podwodnej było uczestnictwo Prezydenta CMAS -Achille Ferrero i Wiceprezydenta CMAS -Waltera Tichy 'ego w obchodach 40-lecia KDP nad Zalewem Zegrzyńskim k/Warszawy w 1996 roku.
• KDP PTTK jedynym w Polsce członkiem Komitetu Technicznego Światowej Konfederacji Działalności Podwodnej -CMAS (od chwili jej powstania w 1959r.) -organizacji „non-profit ", zrzeszającej 104 narodowe federacje oraz liczne stowarzyszenia i organizacje nurkowe z całego Świata.
• KDP PTTK zrzesza w Polsce i za granicą ponad 230 klubów płetwonurków, centrów nurkowych oraz innych jednostek amatorsko i zawodowo zajmujących się swobodnym nurkowaniem.
• W klubach płetwonurków i centrach nurkowych pracuje aktualnie ponad 370 zawodowych instruktorów płetwonurkowania KDP/CMAS i ponad 100 certyfikowanych Lekarzy Klubowych KDP specjalizujących się w badaniu płetwonurków.
• W Polsce i za granicą KDP PTTK wyszkoliła dotąd w systemie KDP/CMAS ponad 20.000 płetwonurków.
• KDP PTTK szkoli na wszystkie stopnie płetwonurkowe i instruktorskie zgodnie z polskimi przepisami państwowymi i międzynarodowymi standardami oraz zasadami bezpieczeństwa CMAS, a absolwenci kursów szkoleniowych otrzymują Międzynarodowe Certyfikaty Wyszkolenia KDP/CMAS -dokumenty uznawane w bazach i klubach nurkowych całego Świata.
• KDP PTTK współpracuje z Krajowym Ośrodkiem Medycyny Hiperbarycznej IMMiT w Gdyni, Akademią Marynarki Wojennej w Gdyni, Akademią Wychowania Fizycznego w Gdańsku, Państwową Strażą Pożarną oraz Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym.
(źródło - www.kdp.pttk.pl)
sobota, 7 marca 2009
Ratownictwo nurkowe - uregulowania prawne
Uregulowania prawne dotyczące ratownictwa nurkowego
Ratownictwem nurkowym zajmują się w Polsce specjalistyczne grupy ratownictwa wodno-nurkowego działające w strukturach Państwowej Straży Pożarnej, wchodzące w skład Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. Tryb działania i organizacji grup regulują następujące przepisy:
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego (Dz.U.99.111.1311)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie wykonywania prac podwodnych w jednostkach podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz.U.04.138.1468)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do wykonywania prac podwodnych, które uzyskały uprawnienia w jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz.U.04.138.1469)
Ogólne wytyczne do planowania i organizowania ratownictwa na obszarach wodnych w Krajowym Systemie Ratowniczo Gaśniczym Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej z września 2005 r. określają zakres działań w zakresie ratownictwa technicznego pod wodą lub lodem, specjalistycznych grup ratownictwa wodno-nurkowego:
1/ stosowanie przyrządowych i bezprzyrządowych technik poszukiwawczych
2/ wykonanie przejść i dojść do poszkodowanych i tonących wraz z usuwaniem przeszkód
3/ ewakuacja poszkodowanych lub zagrożonych ludzi:
- spod lodu
- z toni wodnej
- z dna
- z łodzi, statków, promów
- z pojazdów komunikacji drogowej i kolejowej lub innych pojazdów
- ze śmigłowców i samolotów
oraz w zakresie ratownictwa medycznego:
- ewakuacja osób zagrożonych i zapewnianie im dostępu do mieszaniny oddechowej
(z książki Janusza Solarza "Podręcznik bezpiecznego nurkowania)
Ratownictwem nurkowym zajmują się w Polsce specjalistyczne grupy ratownictwa wodno-nurkowego działające w strukturach Państwowej Straży Pożarnej, wchodzące w skład Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. Tryb działania i organizacji grup regulują następujące przepisy:
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego (Dz.U.99.111.1311)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie wykonywania prac podwodnych w jednostkach podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz.U.04.138.1468)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do wykonywania prac podwodnych, które uzyskały uprawnienia w jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz.U.04.138.1469)
Ogólne wytyczne do planowania i organizowania ratownictwa na obszarach wodnych w Krajowym Systemie Ratowniczo Gaśniczym Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej z września 2005 r. określają zakres działań w zakresie ratownictwa technicznego pod wodą lub lodem, specjalistycznych grup ratownictwa wodno-nurkowego:
1/ stosowanie przyrządowych i bezprzyrządowych technik poszukiwawczych
2/ wykonanie przejść i dojść do poszkodowanych i tonących wraz z usuwaniem przeszkód
3/ ewakuacja poszkodowanych lub zagrożonych ludzi:
- spod lodu
- z toni wodnej
- z dna
- z łodzi, statków, promów
- z pojazdów komunikacji drogowej i kolejowej lub innych pojazdów
- ze śmigłowców i samolotów
oraz w zakresie ratownictwa medycznego:
- ewakuacja osób zagrożonych i zapewnianie im dostępu do mieszaniny oddechowej
(z książki Janusza Solarza "Podręcznik bezpiecznego nurkowania)
Progarm nurkowy NOAA
Program nurkowy NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration)
Przez ponad 40 lat, NOAA i jego poprzednicy odegrali znaczącą rolę w rozwoju i wspieraniu badań naukowych. Przed utworzeniem NOAA w 1970 roku, większość działań nurkowych nie związanych z obronnością mieściła się w United States Coast i Geodetic (C&GS() oraz w Department of Interior’s Bureau of Commercial Fisheries (BCF). Gdy w październiku 1970 roku powstała NOAA, BCF i C & GS stały się dla NOAA dwoma głównymi partnerami. C & GS przemianowany został na National Ocean Service, a BCF otrzymał nazwę National Marine Fisheries Service
(NMFS). Nowo utworzony NOAA otworzył szereg Environmental Research Laboratories. W maju 1971 r. główne biura NOAA spotkały się, aby opracować jednolite wymogi operacyjne oraz sprawozdawcze w celu promowania bezpieczeństwa i ustanowienia jednolitych przepisów dotyczących nurkowania.
Ważnym krokiem w celu poprawy bezpieczeństwa i wszechstronności podwodnych operacji załogowych było ustanowienie w 1971 roku Manned Undersea Science and Technology Program (MUS & T) w celu osiągnięcia lepszych rezultatów oceny i wykorzystania środowiska morskiego. Głównym celem było opracowanie cywilnego programu nurkowania NOAA, jak również uruchomienie zaawansowanych technicznie obserwatoriów dna oceanicznego i systemów podwodnych statków badawczych. Program MUS & T przejął odpowiedzialność za wszystkie działania nurkowe NOAA w tym planowanie, zarządzanie i nadzór nad programami nurkowymi NOAA (NPR)/NOAA Diving Program. Znaczącym osiągnięciem było utworzenie NOAA's Diving Regulations, Diving Safety Board, Medical Review Board, a także przygotowanie i publikacja w 1975 roku pierwszej edycji Podręcznika Nurkowania NOAA. Program został zainicjowany w 1973 roku do opracowania w pełni wyposażonych centrów ekspertyzy nurkowej, które obejmowały komory rekompresyjne , dla leczenia nagłych przypadków, oraz szkolenia medycznego.
Chociaż biuro nurkowe NOAA odłączono w 1979 roku od programu MUS & T , wewnętrzne struktury zostały zasadniczo bez zmian. W skład obecnych obiektów mających kilka komór rekompresyjnych, zbiornik o pojemności 40 000 galonów do kontrolnego testowania sprzętu i szkolenia, wchodzą Centra Nurkowe NOAA w Seattle i w Waszyngtonie. Znaczące osiągnięcia obejmują stworzenie baz danych nurka NOAA w celu umożliwienia ścisłego monitorowania działalności nurka związanej z utrzymaniem certyfikatu. Standardowy program urządzeń zintegrowanych z tą bazą danych nurka doprowadził do zdecydowanej redukcji kosztów i poprawił jakość kontroli i bezpieczeństwa.
Innymi znaczącymi postępami było bezpieczeństwo nurkowania, fizjologia, biomedyczne programy z US Navy, badania nad podwodnymi statystykami śmiertelności, programami odpowiedzialnymi za wypadki, badania nurkowania w zanieczyszczonej wodzie i badania nurkowania w ciepłej wodzie. Istotną innowacją NOAA, było wprowadzenie w 1977 roku mieszaniny oddechowej tlenu-azotu, czyli nitroxu, oraz tabel dekompresyjnych, dostępnych dla wszystkich nurków . Nitrox zdecydowanie wydłuża czas denny nurkowania pozwalając badaczom w akwalungach na dłuższe przebywanie pod wodą. NDP opracował również system przygotowania nitroxu w warunkach terenowych.
Program Nurkowy NOAA odgrywa kluczową rolę w rozwoju i wspieraniu badań naukowych na potrzeby NOAA i Stanów Zjednoczonych. NOAA ma ponad 300 nurków w 40 miejscach na 14 statkach badawczych, dysponuje również największą załogą specjalistów ze wszelkich cywilnych agencji rządowych. Średnio wykonywanych jest ok 10000 nurkowań rocznie. Ich wzorowy rejestr bezpieczeństwa przypisany jest gruntownemu szkoleniu, przestrzeganiu ustalonych standardów i procedur, oraz wykorzystaniu wysokiej jakości, dobrze utrzymanego sprzętu.
Przez ponad 40 lat, NOAA i jego poprzednicy odegrali znaczącą rolę w rozwoju i wspieraniu badań naukowych. Przed utworzeniem NOAA w 1970 roku, większość działań nurkowych nie związanych z obronnością mieściła się w United States Coast i Geodetic (C&GS() oraz w Department of Interior’s Bureau of Commercial Fisheries (BCF). Gdy w październiku 1970 roku powstała NOAA, BCF i C & GS stały się dla NOAA dwoma głównymi partnerami. C & GS przemianowany został na National Ocean Service, a BCF otrzymał nazwę National Marine Fisheries Service
(NMFS). Nowo utworzony NOAA otworzył szereg Environmental Research Laboratories. W maju 1971 r. główne biura NOAA spotkały się, aby opracować jednolite wymogi operacyjne oraz sprawozdawcze w celu promowania bezpieczeństwa i ustanowienia jednolitych przepisów dotyczących nurkowania.
Ważnym krokiem w celu poprawy bezpieczeństwa i wszechstronności podwodnych operacji załogowych było ustanowienie w 1971 roku Manned Undersea Science and Technology Program (MUS & T) w celu osiągnięcia lepszych rezultatów oceny i wykorzystania środowiska morskiego. Głównym celem było opracowanie cywilnego programu nurkowania NOAA, jak również uruchomienie zaawansowanych technicznie obserwatoriów dna oceanicznego i systemów podwodnych statków badawczych. Program MUS & T przejął odpowiedzialność za wszystkie działania nurkowe NOAA w tym planowanie, zarządzanie i nadzór nad programami nurkowymi NOAA (NPR)/NOAA Diving Program. Znaczącym osiągnięciem było utworzenie NOAA's Diving Regulations, Diving Safety Board, Medical Review Board, a także przygotowanie i publikacja w 1975 roku pierwszej edycji Podręcznika Nurkowania NOAA. Program został zainicjowany w 1973 roku do opracowania w pełni wyposażonych centrów ekspertyzy nurkowej, które obejmowały komory rekompresyjne , dla leczenia nagłych przypadków, oraz szkolenia medycznego.
Chociaż biuro nurkowe NOAA odłączono w 1979 roku od programu MUS & T , wewnętrzne struktury zostały zasadniczo bez zmian. W skład obecnych obiektów mających kilka komór rekompresyjnych, zbiornik o pojemności 40 000 galonów do kontrolnego testowania sprzętu i szkolenia, wchodzą Centra Nurkowe NOAA w Seattle i w Waszyngtonie. Znaczące osiągnięcia obejmują stworzenie baz danych nurka NOAA w celu umożliwienia ścisłego monitorowania działalności nurka związanej z utrzymaniem certyfikatu. Standardowy program urządzeń zintegrowanych z tą bazą danych nurka doprowadził do zdecydowanej redukcji kosztów i poprawił jakość kontroli i bezpieczeństwa.
Innymi znaczącymi postępami było bezpieczeństwo nurkowania, fizjologia, biomedyczne programy z US Navy, badania nad podwodnymi statystykami śmiertelności, programami odpowiedzialnymi za wypadki, badania nurkowania w zanieczyszczonej wodzie i badania nurkowania w ciepłej wodzie. Istotną innowacją NOAA, było wprowadzenie w 1977 roku mieszaniny oddechowej tlenu-azotu, czyli nitroxu, oraz tabel dekompresyjnych, dostępnych dla wszystkich nurków . Nitrox zdecydowanie wydłuża czas denny nurkowania pozwalając badaczom w akwalungach na dłuższe przebywanie pod wodą. NDP opracował również system przygotowania nitroxu w warunkach terenowych.
Program Nurkowy NOAA odgrywa kluczową rolę w rozwoju i wspieraniu badań naukowych na potrzeby NOAA i Stanów Zjednoczonych. NOAA ma ponad 300 nurków w 40 miejscach na 14 statkach badawczych, dysponuje również największą załogą specjalistów ze wszelkich cywilnych agencji rządowych. Średnio wykonywanych jest ok 10000 nurkowań rocznie. Ich wzorowy rejestr bezpieczeństwa przypisany jest gruntownemu szkoleniu, przestrzeganiu ustalonych standardów i procedur, oraz wykorzystaniu wysokiej jakości, dobrze utrzymanego sprzętu.
Prawo karne w nurkowaniu
Przepisy prawa karnego w nurkowaniu
Na zasadach ogólnych nurkowania dotyczą akty prawa karnego powszechnie obowiązującego w Polsce a w szczególności:
• Kodeks karny – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., Dz. U. 1997 r. nr 88, poz. 553 z późniejszymi zmianami
• Kodeks wykroczeń - Ustawa z dnia 20 maja 1971 r., tekst jednolity Dz. U. 2007 r. nr 109, poz. 756
• kodeks cywilny
Warto zapoznać się z najważniejszymi pojęciami, którymi operują wspomniane akty prawne, wymaga to jednak przestawienia się na specyficzny język prawniczy. Dla uproszczenia podałem przykłady zachowań, które opisują podane pojęcia:
Przestępstwo na gruncie prawa karnego jest to czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia (popełniana tylko jako czyn umyślny) lub występek (popełniany zarówno jako czyn umyślny jak i nieumyślny), przez ustawę karną obowiązującą w czasie jego popełnienia. Ponadto do uznania czynu za przestępstwo musi on być bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomym. Nurkowie popełniają przestępstwa w związku z uprawianiem nurkowania stosunkowo rzadko, jest to sfera eksploatowana chętnie w filmach sensacyjnych, których fabuła zawiera pozbawienie kogoś życia pod wodą w bardziej lub mniej wyrafinowany sposób. Przestępstwa jednak się zdarzają o czym świadczą wyroki sądów karnych za nieudzielanie pomocy albo niedbalstwo lub lekkomyślność w trakcie prowadzenia szkolenia.
Praktycznym przykładem przestępstwa, które może popełnić osoba zajmująca się nurkowaniem profesjonalnie jest przestępstwo z art. 160 § 2 k.k. Dopuszcza się go osoba, która mając obowiązek opieki nad inną osobą (kursantem), pozostawia ją w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego rozstroju zdrowia lub uszkodzenia ciała. Znamiona tego przestępstwa nosi zachowanie instruktora, który widząc, że kursant ma poważny problem (brak powietrza) pozostawia go bez pomocy w wyniku czego kursant podejmuje wynurzenie awaryjne. Dla karalności tego czynu podstawowe znaczenie ma fakt pozostawienia kursanta bez opieki a nie skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu lub jego śmierci, chociaż taki skutek zazwyczaj zaostrza karalność sprawcy.
W sytuacji, jeżeli sprawca działa umyślnie (-> czyn umyślny) podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W przypadku skutku śmiertelnego nie wyklucza to odpowiedzialności instruktora z art. 148 k.k. za zabójstwo.
W sytuacji, jeżeli sprawca działa nieumyślnie (-> czyn nieumyślny) podlega karze lub karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku
W przypadku wydawania orzeczeń w sprawach z art. 160 k.k. sądy często orzekają karę dodatkową w postaci zakazu wykonywania zawodu (instruktora) lub prowadzenia określonej działalności (np. prowadzenia szkolenia) z art. 39 k.k., art. 41 k.k. i art. 43 k.k. na okres od roku do10 lat
Wykroczenie - czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia (Kodeks wykroczeń) pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000 złotych lub nagany. Wykroczenia popełniane przez nurków to wcale nie rzadkość. Do wykroczeń można zaliczyć (w zależności od lokalnych przepisów) nurkowanie bez odpowiednich uprawnień lub stosownego zezwolenia, w strefach zabronionych, wydobywanie przedmiotów z wraków (ale np. w Grecji wydobywanie amfor jest przestępstwem zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 7), polowanie i wydobywanie spod wody zwierząt i roślin a także ich przewożenie w bagażu.
W odniesieniu do profesjonalistów nurkowych (instruktorów, przewodników nurkowych, skiperów, kadry technicznej) wykroczeniem jest np.
• przywłaszczenie sobie tytułu lub stopnia do którego nie ma prawa (np. prowadzenie szkolenia bez stosownych uprawnień) jest czynem z art. 61 k.w. zagrożonym karą grzywny do 1000 złotych albo karą nagany
O karalności decyduje fakt posiadania ważnego zezwolenia na szkolenie wydanego przez organizację szkoleniową. W tym zakresie niezbędne jest jednocześnie posiadanie: kwalifikacji czyli uprawnień instruktorskich odpowiedniego stopnia wydanych przez organizację szkoleniową, statusu nauczycielskiego czyli posiadania aktualnej licencji na prowadzenie szkolenia uzależnionej od opłacenia składki członkowskiej
• prowadzenie szkolenia albo nadzorowanie nurków w stanie niezdolności do wykonywania tych czynności, ze względu na to, że jej nieumiejętne wykonanie może wywołać niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia reguluje art. 70 § 1. Czyn jest zagrożony karą aresztu lub grzywny. Dla karalności nie ma znaczenia czy w trakcie nurkowania dojdzie do sytuacji niebezpiecznej ani to czy szkolenie lub nurkowanie było przeprowadzone prawidłowo – istotny jest wyłącznie stan niezdolności dotyczy to także w pełni niezdolności w wyniku nietrzeźwości stanowiącej czyn opisany w art. 70 § 2
• prowadzenie szkolenia lub prowadzenie nurków po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka reguluje art. 70 § 2. Czyn jest zagrożony karą aresztu lub grzywny.
• nie wykonanie odpowiedniego zabezpieczenia miejsca niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka, (np. maszynowni środka pływającego, sprężarkowni), jest czynem z art. 72 k.w. zagrożonym karą aresztu lub karą grzywny
Wina – jest koniecznym elementem uznania czynu za przestępstwo lub wykroczenie (Nullum crimen sine lege). Rozumie się przez nią określony stosunek psychiczny sprawcy do popełnianego przezeń czynu. Wina może być zatem umyślna lub nieumyślna i to rozróżnienie określa czy popełniony czyn ma charakter umyślny czy nieumyślny
Czyn umyślny - działanie w zamiarze wyrządzenia komuś szkody, co oznacza, że sprawca ma zamiar popełnienia czynu (zamiar bezpośredni) albo przewidując możliwość popełnienia godzi się na to (zamiar ewentualny). W zakresie szkolenia nurkowego popełnienie czynu z zamiarem bezpośrednim należy do rzadkości, z pogranicza literatury sensacyjnej (instruktor uszkadza sprzęt kursanta w celu pozbawienia go życia). Już jednak popełnienie czynu z zamiarem ewentualnym nie jest taką rzadkością ponieważ zdarzają się sytuacje, kiedy instruktor zabiera kursanta na głębokość większą od przewidzianej standardami i możliwościami psychofizycznymi nurka godząc się na skutek w postaci wypadku nurkowego. Także wiele wymienionych wyżej wykroczeń stanowi czyn umyślny. Należy także pamiętać o zasadzie „ignorantia iuris nocet” stanowiącej, że nieznajomość prawa nie może stanowić usprawiedliwienia sprawcy popełnienia czynu zabronionego. Dla własnego bezpieczeństwa prawnego należy zatem nurkować w dobrych centrach nurkowych lub szczegółowo zapoznać się z lokalnymi przepisami obowiązującymi w rejonie, w którym planuje się nurkowania
Czyn nieumyślny – działanie w sytuacji, kiedy sprawca popełnia czyn zabroniony na skutek niezachowania reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, np. gdy przewiduje możliwość jego popełnienia lecz bezpodstawnie przypuszcza, że tego uniknie (lekkomyślność) albo gdy nie przewiduje możliwości jego popełnienia, choć może i powinien przewidzieć (niedbalstwo). Niedbalstwo jest negatywem należytej staranności. Zarówno lekkomyślność jak i niedbalstwo mogą być i bywają powodem popełniania przez osoby zobowiązane do pełnienia nadzoru nad innymi osobami np. w ramach szkolenia, przestępstw polegających na narażaniu tych osób na utratę zdrowia lub życia przez nurkowanie poza granicami wyznaczonymi przez standardy oraz stan psychofizyczny tych osób.
Czyn nieumyślny nie spełnia znamion przestępstwa albo wykroczenia jeżeli jest popełniony odruchowo (automatycznie i poza świadomością) albo pod wpływem przymusu fizycznego ponieważ sprawca nie ponosi winy za jego popełnienie. Przestępstwem nie jest zatem zachowanie odruchowe, kiedy nurek np. w wyniku przestrachu przed atakującą go groźną rybą w wyniku odruchowej ucieczki wytrąci automat z ust partnera. Kwalifikuje się to jako nieszczęśliwy wypadek, nawet jeżeli w wyniku tego partner zachłyśnie się wodą i utonie. Podobnie działanie w wyniku przymusu fizycznego, któremu nie można się oprzeć, nie stanowi przestępstwa ani wykroczenia np. kiedy w wyniku działania silnego prądu nurek spowoduje uszkodzenie ciała partnera o rafę lub burtę statku.
Już jednak działanie w stanie przymusu psychicznego czyli w sytuacji ciężkiej, wręcz krytycznej ale nie pozbawionej wolnego wyboru sposobu działania
Stan wyższej konieczności – sytuacja konieczności uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego (art. 26 § 1 kk). Opisany stan wyższej konieczności wyłącza bezprawność czynu. Przykładem może być zniszczenie sprzętu osoby poszkodowanej, np. rozcięcie skafandra w celu przyspieszenia udzielania pierwszej pomocy
Nieumyślne spowodowanie śmierci – zgodnie z art. 155 k.k. podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Przypadek – sytuacja kiedy sprawca nie ponosi winy ponieważ nie uświadamia sobie, że działaniem swym może popełnić czyn zabroniony a jednocześnie nie może tego przewidzieć. Przykładem może być „wystrzelenie” boi przez nurka, który jest zagrożony utratą pływalności w warunkach złej widoczności. Jeżeli boja wynurzając się zahaczy o przepływającego powyżej nurka i spowoduje jego niekontrolowane wynurzenie ze skutkiem śmiertelnym to jest to właśnie wynik przypadku
Zaniechanie – zachowanie bierności w sytuacji, kiedy należy podjąć określone działanie, co powoduje określony negatywny skutek. Wymóg podjęcia działania wynika albo z zakresu obowiązków konkretnej osoby (instruktora w ramach kursu) opisany powyżej albo z obowiązku spoczywającego na każdej osobie. Typowy przypadek zaniechania stanowi przestępstwo z art. 162 k.k. Dopuszcza się go osoba, która nie udzielenia pomocy osobie znajdującej się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Znamiona tego przestępstwa nosi zachowanie dowolnej osoby, która widząc, że inna osoba znajduje się w opisanej wyżej sytuacji nie udzieli jej pomocy w wyniku czego nastąpi niekorzystny skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu lub jej śmierć. Dla karalności tego czynu podstawowe znaczenie ma fakt pozostawienia osoby znajdującej się w opisanym położeniu bez pomocy a nie skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu lub jego śmierci, chociaż taki skutek zazwyczaj zaostrza karalność sprawcy. Karalność nie udzielenia pomocy wyklucza jedynie fakt, że:
• udzielając pomocy ratownik sam musiałby narazić się na niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia
• sprawca nie uświadamia sobie, że poszkodowanemu grozi niebezpieczeństwo
• sprawca nie uświadamia sobie, że może udzielić pomocy nie narażając się na niebezpieczeństwo (->błąd)
Czyn z art. 162 k.k. jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3.
Dobra wiara (łac.) bona fides) – jest domniemaniem prawnym. Kryterium, według którego dokonuje się tego podziału jest stan psychiczny (nastawienie) osoby odnoszący się do jej wiedzy o istnieniu jakiegoś stosunku prawnego i/lub wynikającego z niego prawa podmiotowego. Sprawca działa w dobrej wierze wtedy, gdy czyn, który sobie wyobraża, że popełnia, nie jest przestępstwem.
W przypadku dobrej wiary mamy do czynienia z błędnym (ale usprawiedliwionym) przekonaniem jakiejś osoby, że przysługuje jej określone prawo podmiotowe lub, że działa zgodnie z prawem (czyn który popełnia nie jest zabroniony)
Ze złą wiarą mamy do czynienia wtedy gdy ktoś wie (albo nie wie, choć powinien wiedzieć), że jakieś prawo mu nie przysługuje lub, że działa niezgodnie z prawem.
Błąd – jest nim rozbieżność między świadomością sprawcy o rzeczywistości a samą rzeczywistością. Oznacza to, że sprawca posiada mylne przekonanie o stanie faktycznym, rzutującym na warunki uznania czynu za przestępstwo lub wykroczenie. Błąd popełniony w dobrej wierze wyłącza odpowiedzialność prawną sprawcy, wyjątkiem stanowi jednak błąd wynikający z lekkomyślności lub niedbalstwa. Np. nurkowanie z osobą legitymującą się sfałszowanym zaświadczeniem o poziomie wyszkolenia na głębokość wynikającą ze sfałszowanych uprawnień, co staje się powodem wypadku nurkowego nie stanowi podstawy do odpowiedzialności prawnej chyba, ale to już inna podstawa prawna, że instruktor nie dołoży należytej staranności do ratowania partnera w czasie akcji ratowniczej.
Oszustwo – doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu
• Zawyżenie ceny art. 225 k.k. kto przy sprzedaży towaru lub świadczeniu usług oszukuje nabywcę co do ceny podlega karze pozbawienia wolności do lat 5
• Wydanie fałszywych uprawnień, np. instruktor nie ma odpowiednich uprawnień do przeprowadzenia określonego kursu i wydania stosownych uprawnień a kurs przeprowadza i pobiera za to opłatę
Podrobienie dokumentów – zgodnie z art. 270 k.k. osoba, która w celu uznania za autentyczny podrabia lub przerabia dokument podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega nabywca podrobionych dokumentów jeżeli wiedział, że dokumenty są podrobione
Poświadczenie nieprawdy – zgodnie z art. 271 § 1 osoba, uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne podlega karze pozbawia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega osoba, która korzysta z uzyskanych w ten sposób uprawnień. Karę zaostrza fakt dopuszczenia się opisanego czynu dla uzyskania korzyści majątkowych lub osobistych (art. 271 § 3 k.k.) zagrożenie w tym przypadku wynosi pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Znamiona tego czynu spełnia instruktor, który wyda uprawnienia, bez przeprowadzenia kursu albo egzaminu lub przeprowadzi go nierzetelnie. W związku z faktem, że z punktu widzenia prawa jest to przewidziany w art. 271 § 2 k.k. przypadek „mniejszej wagi” czynu jest on zagrożony karą grzywny albo ograniczenia wolności.
Szkoda – uszczerbek w dobrach chronionych prawnie, z którego powstaje obowiązek jej wynagrodzenia. Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę dotyczy zatem tylko określonej kategorii dóbr chronionych, do których w odniesieniu do nurkowania należą głównie życie, zdrowie i majątek. Podstawą obowiązku wynagrodzenia szkody może być umowa (ubezpieczeniowa, gwarancyjna) albo przepis ustawowy – najczęściej dotyczy to czynów niedozwolonych:
• art. 46 k.k. w razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (....) sąd na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowiązek naprawienia szkody w całości lub części
• art. 415 kc „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia)
W związku z tym, że każdy nurek może wyrządzić szkodę na majątku lub nawet zdrowiu czy życiu innej osoby, podobnie jak to ma miejsce w ruchu drogowym warto pomyśleć o ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej łączącej się z uprawianiem nurkowania. Dotyczy to w szczególności osób profesjonalnie zajmujących się nurkowaniem i zobowiązanych z tego tytułu do zapewnienia opieki nad innymi osobami. Ubezpieczenia takie są dostępne na rynku ubezpieczeniowym.
(z książki Janusza Solarza „PODRĘCZNIK BEZPIECZNEGO NURKOWANIA”)
Na zasadach ogólnych nurkowania dotyczą akty prawa karnego powszechnie obowiązującego w Polsce a w szczególności:
• Kodeks karny – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., Dz. U. 1997 r. nr 88, poz. 553 z późniejszymi zmianami
• Kodeks wykroczeń - Ustawa z dnia 20 maja 1971 r., tekst jednolity Dz. U. 2007 r. nr 109, poz. 756
• kodeks cywilny
Warto zapoznać się z najważniejszymi pojęciami, którymi operują wspomniane akty prawne, wymaga to jednak przestawienia się na specyficzny język prawniczy. Dla uproszczenia podałem przykłady zachowań, które opisują podane pojęcia:
Przestępstwo na gruncie prawa karnego jest to czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia (popełniana tylko jako czyn umyślny) lub występek (popełniany zarówno jako czyn umyślny jak i nieumyślny), przez ustawę karną obowiązującą w czasie jego popełnienia. Ponadto do uznania czynu za przestępstwo musi on być bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomym. Nurkowie popełniają przestępstwa w związku z uprawianiem nurkowania stosunkowo rzadko, jest to sfera eksploatowana chętnie w filmach sensacyjnych, których fabuła zawiera pozbawienie kogoś życia pod wodą w bardziej lub mniej wyrafinowany sposób. Przestępstwa jednak się zdarzają o czym świadczą wyroki sądów karnych za nieudzielanie pomocy albo niedbalstwo lub lekkomyślność w trakcie prowadzenia szkolenia.
Praktycznym przykładem przestępstwa, które może popełnić osoba zajmująca się nurkowaniem profesjonalnie jest przestępstwo z art. 160 § 2 k.k. Dopuszcza się go osoba, która mając obowiązek opieki nad inną osobą (kursantem), pozostawia ją w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego rozstroju zdrowia lub uszkodzenia ciała. Znamiona tego przestępstwa nosi zachowanie instruktora, który widząc, że kursant ma poważny problem (brak powietrza) pozostawia go bez pomocy w wyniku czego kursant podejmuje wynurzenie awaryjne. Dla karalności tego czynu podstawowe znaczenie ma fakt pozostawienia kursanta bez opieki a nie skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu lub jego śmierci, chociaż taki skutek zazwyczaj zaostrza karalność sprawcy.
W sytuacji, jeżeli sprawca działa umyślnie (-> czyn umyślny) podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W przypadku skutku śmiertelnego nie wyklucza to odpowiedzialności instruktora z art. 148 k.k. za zabójstwo.
W sytuacji, jeżeli sprawca działa nieumyślnie (-> czyn nieumyślny) podlega karze lub karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku
W przypadku wydawania orzeczeń w sprawach z art. 160 k.k. sądy często orzekają karę dodatkową w postaci zakazu wykonywania zawodu (instruktora) lub prowadzenia określonej działalności (np. prowadzenia szkolenia) z art. 39 k.k., art. 41 k.k. i art. 43 k.k. na okres od roku do10 lat
Wykroczenie - czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia (Kodeks wykroczeń) pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000 złotych lub nagany. Wykroczenia popełniane przez nurków to wcale nie rzadkość. Do wykroczeń można zaliczyć (w zależności od lokalnych przepisów) nurkowanie bez odpowiednich uprawnień lub stosownego zezwolenia, w strefach zabronionych, wydobywanie przedmiotów z wraków (ale np. w Grecji wydobywanie amfor jest przestępstwem zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 7), polowanie i wydobywanie spod wody zwierząt i roślin a także ich przewożenie w bagażu.
W odniesieniu do profesjonalistów nurkowych (instruktorów, przewodników nurkowych, skiperów, kadry technicznej) wykroczeniem jest np.
• przywłaszczenie sobie tytułu lub stopnia do którego nie ma prawa (np. prowadzenie szkolenia bez stosownych uprawnień) jest czynem z art. 61 k.w. zagrożonym karą grzywny do 1000 złotych albo karą nagany
O karalności decyduje fakt posiadania ważnego zezwolenia na szkolenie wydanego przez organizację szkoleniową. W tym zakresie niezbędne jest jednocześnie posiadanie: kwalifikacji czyli uprawnień instruktorskich odpowiedniego stopnia wydanych przez organizację szkoleniową, statusu nauczycielskiego czyli posiadania aktualnej licencji na prowadzenie szkolenia uzależnionej od opłacenia składki członkowskiej
• prowadzenie szkolenia albo nadzorowanie nurków w stanie niezdolności do wykonywania tych czynności, ze względu na to, że jej nieumiejętne wykonanie może wywołać niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia reguluje art. 70 § 1. Czyn jest zagrożony karą aresztu lub grzywny. Dla karalności nie ma znaczenia czy w trakcie nurkowania dojdzie do sytuacji niebezpiecznej ani to czy szkolenie lub nurkowanie było przeprowadzone prawidłowo – istotny jest wyłącznie stan niezdolności dotyczy to także w pełni niezdolności w wyniku nietrzeźwości stanowiącej czyn opisany w art. 70 § 2
• prowadzenie szkolenia lub prowadzenie nurków po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka reguluje art. 70 § 2. Czyn jest zagrożony karą aresztu lub grzywny.
• nie wykonanie odpowiedniego zabezpieczenia miejsca niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka, (np. maszynowni środka pływającego, sprężarkowni), jest czynem z art. 72 k.w. zagrożonym karą aresztu lub karą grzywny
Wina – jest koniecznym elementem uznania czynu za przestępstwo lub wykroczenie (Nullum crimen sine lege). Rozumie się przez nią określony stosunek psychiczny sprawcy do popełnianego przezeń czynu. Wina może być zatem umyślna lub nieumyślna i to rozróżnienie określa czy popełniony czyn ma charakter umyślny czy nieumyślny
Czyn umyślny - działanie w zamiarze wyrządzenia komuś szkody, co oznacza, że sprawca ma zamiar popełnienia czynu (zamiar bezpośredni) albo przewidując możliwość popełnienia godzi się na to (zamiar ewentualny). W zakresie szkolenia nurkowego popełnienie czynu z zamiarem bezpośrednim należy do rzadkości, z pogranicza literatury sensacyjnej (instruktor uszkadza sprzęt kursanta w celu pozbawienia go życia). Już jednak popełnienie czynu z zamiarem ewentualnym nie jest taką rzadkością ponieważ zdarzają się sytuacje, kiedy instruktor zabiera kursanta na głębokość większą od przewidzianej standardami i możliwościami psychofizycznymi nurka godząc się na skutek w postaci wypadku nurkowego. Także wiele wymienionych wyżej wykroczeń stanowi czyn umyślny. Należy także pamiętać o zasadzie „ignorantia iuris nocet” stanowiącej, że nieznajomość prawa nie może stanowić usprawiedliwienia sprawcy popełnienia czynu zabronionego. Dla własnego bezpieczeństwa prawnego należy zatem nurkować w dobrych centrach nurkowych lub szczegółowo zapoznać się z lokalnymi przepisami obowiązującymi w rejonie, w którym planuje się nurkowania
Czyn nieumyślny – działanie w sytuacji, kiedy sprawca popełnia czyn zabroniony na skutek niezachowania reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, np. gdy przewiduje możliwość jego popełnienia lecz bezpodstawnie przypuszcza, że tego uniknie (lekkomyślność) albo gdy nie przewiduje możliwości jego popełnienia, choć może i powinien przewidzieć (niedbalstwo). Niedbalstwo jest negatywem należytej staranności. Zarówno lekkomyślność jak i niedbalstwo mogą być i bywają powodem popełniania przez osoby zobowiązane do pełnienia nadzoru nad innymi osobami np. w ramach szkolenia, przestępstw polegających na narażaniu tych osób na utratę zdrowia lub życia przez nurkowanie poza granicami wyznaczonymi przez standardy oraz stan psychofizyczny tych osób.
Czyn nieumyślny nie spełnia znamion przestępstwa albo wykroczenia jeżeli jest popełniony odruchowo (automatycznie i poza świadomością) albo pod wpływem przymusu fizycznego ponieważ sprawca nie ponosi winy za jego popełnienie. Przestępstwem nie jest zatem zachowanie odruchowe, kiedy nurek np. w wyniku przestrachu przed atakującą go groźną rybą w wyniku odruchowej ucieczki wytrąci automat z ust partnera. Kwalifikuje się to jako nieszczęśliwy wypadek, nawet jeżeli w wyniku tego partner zachłyśnie się wodą i utonie. Podobnie działanie w wyniku przymusu fizycznego, któremu nie można się oprzeć, nie stanowi przestępstwa ani wykroczenia np. kiedy w wyniku działania silnego prądu nurek spowoduje uszkodzenie ciała partnera o rafę lub burtę statku.
Już jednak działanie w stanie przymusu psychicznego czyli w sytuacji ciężkiej, wręcz krytycznej ale nie pozbawionej wolnego wyboru sposobu działania
Stan wyższej konieczności – sytuacja konieczności uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego (art. 26 § 1 kk). Opisany stan wyższej konieczności wyłącza bezprawność czynu. Przykładem może być zniszczenie sprzętu osoby poszkodowanej, np. rozcięcie skafandra w celu przyspieszenia udzielania pierwszej pomocy
Nieumyślne spowodowanie śmierci – zgodnie z art. 155 k.k. podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Przypadek – sytuacja kiedy sprawca nie ponosi winy ponieważ nie uświadamia sobie, że działaniem swym może popełnić czyn zabroniony a jednocześnie nie może tego przewidzieć. Przykładem może być „wystrzelenie” boi przez nurka, który jest zagrożony utratą pływalności w warunkach złej widoczności. Jeżeli boja wynurzając się zahaczy o przepływającego powyżej nurka i spowoduje jego niekontrolowane wynurzenie ze skutkiem śmiertelnym to jest to właśnie wynik przypadku
Zaniechanie – zachowanie bierności w sytuacji, kiedy należy podjąć określone działanie, co powoduje określony negatywny skutek. Wymóg podjęcia działania wynika albo z zakresu obowiązków konkretnej osoby (instruktora w ramach kursu) opisany powyżej albo z obowiązku spoczywającego na każdej osobie. Typowy przypadek zaniechania stanowi przestępstwo z art. 162 k.k. Dopuszcza się go osoba, która nie udzielenia pomocy osobie znajdującej się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Znamiona tego przestępstwa nosi zachowanie dowolnej osoby, która widząc, że inna osoba znajduje się w opisanej wyżej sytuacji nie udzieli jej pomocy w wyniku czego nastąpi niekorzystny skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu lub jej śmierć. Dla karalności tego czynu podstawowe znaczenie ma fakt pozostawienia osoby znajdującej się w opisanym położeniu bez pomocy a nie skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu lub jego śmierci, chociaż taki skutek zazwyczaj zaostrza karalność sprawcy. Karalność nie udzielenia pomocy wyklucza jedynie fakt, że:
• udzielając pomocy ratownik sam musiałby narazić się na niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia
• sprawca nie uświadamia sobie, że poszkodowanemu grozi niebezpieczeństwo
• sprawca nie uświadamia sobie, że może udzielić pomocy nie narażając się na niebezpieczeństwo (->błąd)
Czyn z art. 162 k.k. jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3.
Dobra wiara (łac.) bona fides) – jest domniemaniem prawnym. Kryterium, według którego dokonuje się tego podziału jest stan psychiczny (nastawienie) osoby odnoszący się do jej wiedzy o istnieniu jakiegoś stosunku prawnego i/lub wynikającego z niego prawa podmiotowego. Sprawca działa w dobrej wierze wtedy, gdy czyn, który sobie wyobraża, że popełnia, nie jest przestępstwem.
W przypadku dobrej wiary mamy do czynienia z błędnym (ale usprawiedliwionym) przekonaniem jakiejś osoby, że przysługuje jej określone prawo podmiotowe lub, że działa zgodnie z prawem (czyn który popełnia nie jest zabroniony)
Ze złą wiarą mamy do czynienia wtedy gdy ktoś wie (albo nie wie, choć powinien wiedzieć), że jakieś prawo mu nie przysługuje lub, że działa niezgodnie z prawem.
Błąd – jest nim rozbieżność między świadomością sprawcy o rzeczywistości a samą rzeczywistością. Oznacza to, że sprawca posiada mylne przekonanie o stanie faktycznym, rzutującym na warunki uznania czynu za przestępstwo lub wykroczenie. Błąd popełniony w dobrej wierze wyłącza odpowiedzialność prawną sprawcy, wyjątkiem stanowi jednak błąd wynikający z lekkomyślności lub niedbalstwa. Np. nurkowanie z osobą legitymującą się sfałszowanym zaświadczeniem o poziomie wyszkolenia na głębokość wynikającą ze sfałszowanych uprawnień, co staje się powodem wypadku nurkowego nie stanowi podstawy do odpowiedzialności prawnej chyba, ale to już inna podstawa prawna, że instruktor nie dołoży należytej staranności do ratowania partnera w czasie akcji ratowniczej.
Oszustwo – doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu
• Zawyżenie ceny art. 225 k.k. kto przy sprzedaży towaru lub świadczeniu usług oszukuje nabywcę co do ceny podlega karze pozbawienia wolności do lat 5
• Wydanie fałszywych uprawnień, np. instruktor nie ma odpowiednich uprawnień do przeprowadzenia określonego kursu i wydania stosownych uprawnień a kurs przeprowadza i pobiera za to opłatę
Podrobienie dokumentów – zgodnie z art. 270 k.k. osoba, która w celu uznania za autentyczny podrabia lub przerabia dokument podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega nabywca podrobionych dokumentów jeżeli wiedział, że dokumenty są podrobione
Poświadczenie nieprawdy – zgodnie z art. 271 § 1 osoba, uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne podlega karze pozbawia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega osoba, która korzysta z uzyskanych w ten sposób uprawnień. Karę zaostrza fakt dopuszczenia się opisanego czynu dla uzyskania korzyści majątkowych lub osobistych (art. 271 § 3 k.k.) zagrożenie w tym przypadku wynosi pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Znamiona tego czynu spełnia instruktor, który wyda uprawnienia, bez przeprowadzenia kursu albo egzaminu lub przeprowadzi go nierzetelnie. W związku z faktem, że z punktu widzenia prawa jest to przewidziany w art. 271 § 2 k.k. przypadek „mniejszej wagi” czynu jest on zagrożony karą grzywny albo ograniczenia wolności.
Szkoda – uszczerbek w dobrach chronionych prawnie, z którego powstaje obowiązek jej wynagrodzenia. Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę dotyczy zatem tylko określonej kategorii dóbr chronionych, do których w odniesieniu do nurkowania należą głównie życie, zdrowie i majątek. Podstawą obowiązku wynagrodzenia szkody może być umowa (ubezpieczeniowa, gwarancyjna) albo przepis ustawowy – najczęściej dotyczy to czynów niedozwolonych:
• art. 46 k.k. w razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (....) sąd na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowiązek naprawienia szkody w całości lub części
• art. 415 kc „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia)
W związku z tym, że każdy nurek może wyrządzić szkodę na majątku lub nawet zdrowiu czy życiu innej osoby, podobnie jak to ma miejsce w ruchu drogowym warto pomyśleć o ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej łączącej się z uprawianiem nurkowania. Dotyczy to w szczególności osób profesjonalnie zajmujących się nurkowaniem i zobowiązanych z tego tytułu do zapewnienia opieki nad innymi osobami. Ubezpieczenia takie są dostępne na rynku ubezpieczeniowym.
(z książki Janusza Solarza „PODRĘCZNIK BEZPIECZNEGO NURKOWANIA”)
Organizacje nurkowe w świecie
Organizacje nurkowe w świecie
ACUC International - The American Canadian Underwater Certifications, Inc., Ontario, Canada, ACUC - Europe, Madrid, Spain - www.acuc.es
ADC - Association of Diving Contractors UK - www.adc-uk.info
AIDA - Association International pour le Developpement de l’Apnee (International Association for the Development of Apnea), Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju Apnoe - www.aida-international.org
ANDI - American Nitrox Diving International - www.andihq.com
ANIS – Associazione Nazionale Istruttori Subacquei - www.anissub.com
ANMP- CEDIP - Association Nationale des Moniteurs de Plongee - www.anmp-plongee.com
AUF - Australian Underwater Federation - www.auf.com.au
AUSI - Association of Underwater Scuba Instructors - www.ausi.com.au
BCRA – British Cave Research Association, w 1976 r. zaproponował system oznaczania precyzji sporządzanych planów eksplorowanych jaskiń przyjęty w większości krajów i uznawany za standard - www.bcra.org.uk
British Diving Safety Group - www.bdsg.org
BSAC - British Sub Aqua Club, jest największym klubem nurkowym na świecie - www.bsac.com
BSAC International - British Sub Aqua Club International Schools - www.bsac.com
CDAA – Cave Diving Association of Australia - www.cavedivers.com.au
CEDIP – European Committee of Professional Diving Instructors- organizacja zrzeszająca instruktorów 17 europejskich organizacji nurkowych - www.cedip.org
CEDIP-ANMP - Association Nationale des Moniteurs de Plongée Francja www.anmp-plongee.com
CEDIP-VDTL - Verband Deutscher Tauchlehrer e.V – Niemcy - www.vdtl.de
CEDIP-1.ÖBV - Erster Österreichischer Berufstauchlehrer Verband – Austria - www.oebv.org
CEDIP-VVW - Vlaamse Vereniging voor Watersport - www.vvw.be/duiken
CEDIP- UDIP - Ukranian Society of Professional Diving Instructors - www.udip.com.ua
CEDIP- APDI - Association of Swiss Professional Diving Instructors – www.apdi.ch
CFT - Irish Underwater Council - www.cft.ie
CADC - Canadian Association of Diving Contractors - www.cadc.ca
CMAS - Confederation Mondiale des Activites Subaquatiques (World Underwater Federation) - www.cmas.org
DIR – Doing It Right – organizacja szkoleniowa - www.dir-diver.com/en
DIWA - Diving Instructor World Association - www.diwa-europa.de
DRI – Divers Rescue International - www.diverescueintl.com
DIVERS SUPPLY- Worldwide Diving Equipment Supplier - www.diverssupplyinc.com
DIVING INDEX - www.divingindex.com
DMT Training Group - Education partnership for commercial & recreational instructors - www.dmttraininggroup.org
EELS - The Eels on Wheels Adaptive Scuba Program provides people with the opportunity to dive at their own ability level by certifying divers through the Handicapped Scuba Association (HSA) - www.eels.org
FEDAS – Hiszpańska Federacja Nurkowa - www.fedas.es
FFESSM – Federation Francaise d’Etudes et de Sports Sous-Marins – pierwszy klub nurkowy na świecie założony w 1935 roku przez Yves Le Prieura - www.ffessm.fr
FIAS - Federazione Italiana Attivita Subacquee - www.fias.it
FPAS – Portugalska Federacja Podwodna www.fpas.pt
GUE - Global Underwater Explorer GUE należy do najmłodszych federacji. Jednocześnie jest to federacja bardzo prężnie się rozwijająca. Związana z osobą Jarroda Jablonskiego, GUE oferuje bardzo spójny program oparty o filozofię DIR (Doing it Right) wywodzącą się z systemu Hogarthian. Nurkowie GUE są znani z wielu spektakularnych wypraw nurkowych (Britannic, projekt Wakula) - www.gue.com
HDS. – Historical Diving Society – www.hds.org
HRS – Hrvatski Ronilacki Savez - Chorwacka Federacja Nurkowa - www.diving-hrs.hr
HSA Handicaped Scuba Association - www.hsascuba.com
IAHD – International Association for Handicapped Divers - www.iahd.org
IANTD – International Association of Nitrox and Technical Divers - www.iantd.com
Jest najstarszą federacją prowadzącą szkolenia techniczne. Utworzone na początku lat 80. w USA przez Dicka Rutkowskiego. Federacja od początku promowała korzystanie z mieszanek oddechowych (nitrox, trimix) zamiast sprężonego powietrza. Obecnie IANTD jest najpopularniejszą i największą federacją techniczną, choć oferuje także kursy nurkowania rekreacyjnego. W USA programy nurkowania jaskiniowego są kompatybilne z programami federacji czysto jaskiniowych jak NSS-CDS czy NACD. Filozofią IANTD jest "IANTD believes it is better to be safe, cautious and demanding in training than to have one accident".
IART - International Association of Rebreather Trainers - www.iart.de
IDA – International Diving Association - www.ida-worldwide.com
IDD – Instructor Dive Development - www.iddworld.com
IDEA – International Diving Educators Association - www.idea-scubadiving.com
IDF – Israeli Diving Federation - www.diving.org.il
ITDA International Technical Diving Assosiation - www.itdahq.com
JDI - Just Dive It – www.jdipals.com
KDP PTTK - Komisja Działalności Podwodnej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego powstała w roku 1956 r. Realizuje w Polsce program CMAS - www.kdp-pttk.org.pl
LOK Liga Obrony Kraju Komisja Działalności Podwodnej - www.lok-zg.org.pl
NACD – National Association of Commercial Diving US - www.safecavediving.com
NAPD – National Academy of Police Diving US - www.napdonline.com
NASE – Naional Association of Scuba Educators US - www.naseworldwide.net
NAUI National Assosiation of Underwater Instructors www.naui.pl
NAUI utworzone w 1959 roku w USA jest najstarszą organizacją nurkową typu non profit i drugą co do wielkości na Świecie. Przedstawicielstwo NAUI w Polsce powstało w roku 2006 w Krakowie gdzie prowadzone są kursy na wszystkie stopnie i specjalizacje włączając w to szkolenie Instruktorów, Instruktorów Trenerów i szkolenia techniczne. Motto organizacji: Dive Safety Through Education
NEDU – U.S. Navy Experimental Diving Unit – jednostka badawcza U.S. Navy, w której Robert. D Workman opracował M-value - www.supsalv.org/NEDU
NDF – Norweska Federacja Nurkowa - www.ndf.no
NOAA - National Oceanic and Atmospheric Administration – organizacja rządowa podległa U.S Department of Commerce - www.noaa.gov
PADI - Professional Assosiation of Diving Instructors - największa na świecie organizacja szkoląca płetwonurków na wszystkich poziomach zaawansowania rekreacyjnego i zawodowego. Członkami PADI są instruktorzy i dive masterzy oraz centra nurkowe. Standardy nurkowe wyznaczone przez PADI są w większości przyjmowane przez pozostałe znaczące organizacje na świecie www.padi.com.
PDA – Proffesional Diving Academy - www.professionaldivingacademy.com
PDIC – Professional Diving Instructors Corporation US - www.pdic-intl.com
PSAI – Professional Scuba Association US - www.psai-online.com
PZPS - Polski Związek Płetwonurkowania Sportowego- www.pzp-n.pl
SAA – Sub Aqua Association UK - www.saa.org.uk
SSAC – Scotish Sub Aqua Club UK - www.scotsac.com
SSDF – Swedish Sport Diving Federation - www.ssdf.se
SSI – Scuba Schools International 1970 Int. - www.ssidiving.com
SUF - Singapore Underwater Federation - www.suf.org.sg
TDI Technical Divers International - www.tdisdi.com
UTD - Unified Team Diving - organizacja nurkowa powstala w styczniu 2009 roku założona przez Andrew Georgitsis’a - http://unifiedteamdiving.ning.com
YMCA – Young Men’s Christian Association - www.ymca.net/scuba
(z książki Janusza Solarza "PODRĘCZNIK BEZPIECZNEGO NURKOWANIA")
ACUC International - The American Canadian Underwater Certifications, Inc., Ontario, Canada, ACUC - Europe, Madrid, Spain - www.acuc.es
ADC - Association of Diving Contractors UK - www.adc-uk.info
AIDA - Association International pour le Developpement de l’Apnee (International Association for the Development of Apnea), Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju Apnoe - www.aida-international.org
ANDI - American Nitrox Diving International - www.andihq.com
ANIS – Associazione Nazionale Istruttori Subacquei - www.anissub.com
ANMP- CEDIP - Association Nationale des Moniteurs de Plongee - www.anmp-plongee.com
AUF - Australian Underwater Federation - www.auf.com.au
AUSI - Association of Underwater Scuba Instructors - www.ausi.com.au
BCRA – British Cave Research Association, w 1976 r. zaproponował system oznaczania precyzji sporządzanych planów eksplorowanych jaskiń przyjęty w większości krajów i uznawany za standard - www.bcra.org.uk
British Diving Safety Group - www.bdsg.org
BSAC - British Sub Aqua Club, jest największym klubem nurkowym na świecie - www.bsac.com
BSAC International - British Sub Aqua Club International Schools - www.bsac.com
CDAA – Cave Diving Association of Australia - www.cavedivers.com.au
CEDIP – European Committee of Professional Diving Instructors- organizacja zrzeszająca instruktorów 17 europejskich organizacji nurkowych - www.cedip.org
CEDIP-ANMP - Association Nationale des Moniteurs de Plongée Francja www.anmp-plongee.com
CEDIP-VDTL - Verband Deutscher Tauchlehrer e.V – Niemcy - www.vdtl.de
CEDIP-1.ÖBV - Erster Österreichischer Berufstauchlehrer Verband – Austria - www.oebv.org
CEDIP-VVW - Vlaamse Vereniging voor Watersport - www.vvw.be/duiken
CEDIP- UDIP - Ukranian Society of Professional Diving Instructors - www.udip.com.ua
CEDIP- APDI - Association of Swiss Professional Diving Instructors – www.apdi.ch
CFT - Irish Underwater Council - www.cft.ie
CADC - Canadian Association of Diving Contractors - www.cadc.ca
CMAS - Confederation Mondiale des Activites Subaquatiques (World Underwater Federation) - www.cmas.org
DIR – Doing It Right – organizacja szkoleniowa - www.dir-diver.com/en
DIWA - Diving Instructor World Association - www.diwa-europa.de
DRI – Divers Rescue International - www.diverescueintl.com
DIVERS SUPPLY- Worldwide Diving Equipment Supplier - www.diverssupplyinc.com
DIVING INDEX - www.divingindex.com
DMT Training Group - Education partnership for commercial & recreational instructors - www.dmttraininggroup.org
EELS - The Eels on Wheels Adaptive Scuba Program provides people with the opportunity to dive at their own ability level by certifying divers through the Handicapped Scuba Association (HSA) - www.eels.org
FEDAS – Hiszpańska Federacja Nurkowa - www.fedas.es
FFESSM – Federation Francaise d’Etudes et de Sports Sous-Marins – pierwszy klub nurkowy na świecie założony w 1935 roku przez Yves Le Prieura - www.ffessm.fr
FIAS - Federazione Italiana Attivita Subacquee - www.fias.it
FPAS – Portugalska Federacja Podwodna www.fpas.pt
GUE - Global Underwater Explorer GUE należy do najmłodszych federacji. Jednocześnie jest to federacja bardzo prężnie się rozwijająca. Związana z osobą Jarroda Jablonskiego, GUE oferuje bardzo spójny program oparty o filozofię DIR (Doing it Right) wywodzącą się z systemu Hogarthian. Nurkowie GUE są znani z wielu spektakularnych wypraw nurkowych (Britannic, projekt Wakula) - www.gue.com
HDS. – Historical Diving Society – www.hds.org
HRS – Hrvatski Ronilacki Savez - Chorwacka Federacja Nurkowa - www.diving-hrs.hr
HSA Handicaped Scuba Association - www.hsascuba.com
IAHD – International Association for Handicapped Divers - www.iahd.org
IANTD – International Association of Nitrox and Technical Divers - www.iantd.com
Jest najstarszą federacją prowadzącą szkolenia techniczne. Utworzone na początku lat 80. w USA przez Dicka Rutkowskiego. Federacja od początku promowała korzystanie z mieszanek oddechowych (nitrox, trimix) zamiast sprężonego powietrza. Obecnie IANTD jest najpopularniejszą i największą federacją techniczną, choć oferuje także kursy nurkowania rekreacyjnego. W USA programy nurkowania jaskiniowego są kompatybilne z programami federacji czysto jaskiniowych jak NSS-CDS czy NACD. Filozofią IANTD jest "IANTD believes it is better to be safe, cautious and demanding in training than to have one accident".
IART - International Association of Rebreather Trainers - www.iart.de
IDA – International Diving Association - www.ida-worldwide.com
IDD – Instructor Dive Development - www.iddworld.com
IDEA – International Diving Educators Association - www.idea-scubadiving.com
IDF – Israeli Diving Federation - www.diving.org.il
ITDA International Technical Diving Assosiation - www.itdahq.com
JDI - Just Dive It – www.jdipals.com
KDP PTTK - Komisja Działalności Podwodnej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego powstała w roku 1956 r. Realizuje w Polsce program CMAS - www.kdp-pttk.org.pl
LOK Liga Obrony Kraju Komisja Działalności Podwodnej - www.lok-zg.org.pl
NACD – National Association of Commercial Diving US - www.safecavediving.com
NAPD – National Academy of Police Diving US - www.napdonline.com
NASE – Naional Association of Scuba Educators US - www.naseworldwide.net
NAUI National Assosiation of Underwater Instructors www.naui.pl
NAUI utworzone w 1959 roku w USA jest najstarszą organizacją nurkową typu non profit i drugą co do wielkości na Świecie. Przedstawicielstwo NAUI w Polsce powstało w roku 2006 w Krakowie gdzie prowadzone są kursy na wszystkie stopnie i specjalizacje włączając w to szkolenie Instruktorów, Instruktorów Trenerów i szkolenia techniczne. Motto organizacji: Dive Safety Through Education
NEDU – U.S. Navy Experimental Diving Unit – jednostka badawcza U.S. Navy, w której Robert. D Workman opracował M-value - www.supsalv.org/NEDU
NDF – Norweska Federacja Nurkowa - www.ndf.no
NOAA - National Oceanic and Atmospheric Administration – organizacja rządowa podległa U.S Department of Commerce - www.noaa.gov
PADI - Professional Assosiation of Diving Instructors - największa na świecie organizacja szkoląca płetwonurków na wszystkich poziomach zaawansowania rekreacyjnego i zawodowego. Członkami PADI są instruktorzy i dive masterzy oraz centra nurkowe. Standardy nurkowe wyznaczone przez PADI są w większości przyjmowane przez pozostałe znaczące organizacje na świecie www.padi.com.
PDA – Proffesional Diving Academy - www.professionaldivingacademy.com
PDIC – Professional Diving Instructors Corporation US - www.pdic-intl.com
PSAI – Professional Scuba Association US - www.psai-online.com
PZPS - Polski Związek Płetwonurkowania Sportowego- www.pzp-n.pl
SAA – Sub Aqua Association UK - www.saa.org.uk
SSAC – Scotish Sub Aqua Club UK - www.scotsac.com
SSDF – Swedish Sport Diving Federation - www.ssdf.se
SSI – Scuba Schools International 1970 Int. - www.ssidiving.com
SUF - Singapore Underwater Federation - www.suf.org.sg
TDI Technical Divers International - www.tdisdi.com
UTD - Unified Team Diving - organizacja nurkowa powstala w styczniu 2009 roku założona przez Andrew Georgitsis’a - http://unifiedteamdiving.ning.com
YMCA – Young Men’s Christian Association - www.ymca.net/scuba
(z książki Janusza Solarza "PODRĘCZNIK BEZPIECZNEGO NURKOWANIA")
Polskie normy dotyczące nurkowania
POLSKIE NORMY DOTYCZĄCE NURKOWANIA
Kwestia struktury stopni wyszkolenia nurkowego, uregulowana szczegółowo w poprzednim Rozporządzeniu jest aktualnie podporządkowana normom przyjętym przez Polski Komitet Normalizacji, które w tym zakresie są identyczne z normami unijnymi. Wprowadzają one trzystopniowy system uprawnień podstawowych oraz dwustopniowy system uprawnień instruktorskich i zawierają ogólne warunki uprawiania nurkowania przez osoby posiadające określony poziom wyszkolenia.
Norma PN-EN 14153-1:2005 „nurek pod nadzorem poziom 1” (Level One Diver), określa:
Nurek poziomu 1 – „Nurek wymagający nadzoru” jest uprawniony do nurkowania w ramach następujących parametrów, w towarzystwie nurka lidera:
1. nurkować do zalecanej głębokości maksymalnej 12m pod bezpośrednim nadzorem nurka lidera,
2. nurkować w grupie do czterech nurków poziomu 1 przypadających na jednego nurka lidera, zapewniającej nurkowi liderowi możliwość fizycznego kontaktu ze wszystkimi nurkami poziomu 1 w każdym momencie nurkowania,
3. wykonywać nurkowania nie wymagające odbycia w wodzie przystanków dekompresyjnych,
4. nurkować tylko wtedy, gdy na powierzchni jest zapewnione odpowiednie zabezpieczenie,
5. nurkować w warunkach równych lub lepszych od warunków, w których był szkolony.
W towarzystwie instruktora płetwonurkowania, nurek poziomu 1 – „Nurek wymagający nadzoru” może zdobywać dalsze doświadczenie wykraczające poza te parametry i rozwijać kompetencje w radzeniu sobie z trudniejszymi warunkami nurkowania, prowadzące do uzyskania wyższych kwalifikacji.
Norma PN-EN 14153-2:2005 „samodzielny nurek poziom 2” (Level Two Autonomous Diver), określa:
Nurek poziomu 2 – „Nurek samodzielny” jest uprawniony do nurkowania w ramach następujących parametrów, jeśli nie posiada dodatkowego wyszkolenia lub nie towarzyszy mu nurek lider:
1. nurkować do zalecanej głębokości maksymalnej 20 m z innymi nurkami posiadającymi ten sam poziom wyszkolenia,
2. wykonywać nurkowania nie wymagające odbycia w wodzie przystanków dekompresyjnych,
3. nurkować tylko wtedy, gdy na powierzchni jest zapewnione odpowiednie zabezpieczenie,
4. nurkować w warunkach równych lub lepszych od warunków, w których był szkolony. Jeśli warunki nurkowania znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, nurek poziomu 2 – „Nurek samodzielny” powinien wysłuchać odpowiedniego omówienia poprowadzonego przez nurka lidera.
Norma PN-EN 14153-3:2005 „lider nurkowania poziom 3” (Level Three Leader Diver), określa:
Nurek poziomu 3 – „Nurek lider” powinien być szkolony w ten sposób, by posiadał wystarczającą wiedzę, umiejętności i doświadczenie, aby planować, organizować i prowadzić swoje nurkowania oraz prowadzić innych nurków rekreacyjnych w wodach otwartych.
Nurek poziomu 3 – „Nurek lider” jest uprawniony do:
1. prowadzenia każdej określonej rekreacyjnej formy działalności nurkowej, w której uzyskał odpowiednie wyszkolenie,
2. planowania i stosowania procedur postępowania w przypadku niebezpieczeństwa, właściwych dla danego środowiska nurkowego i rodzaju nurkowej działalności,
Nurek poziomu 3 – „Nurek lider” może być wykorzystywany do pomocy przy sprawowaniu kontroli nad uczestnikami i zwiększeniu bezpieczeństwa, ale nie może oceniać lub nauczać uczestników żadnej umiejętności lub teorii.
Jeśli warunki nurkowania znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, nurek poziomu 3 – „Nurek lider” powinien zdobyć odpowiednie rozeznanie, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków środowiska. Aby prowadzić nurków podczas nurkowań, które charakteryzują się bardziej wymagającymi parametrami, nurek poziomu 3 – „Nurek lider” powinien posiadać odpowiednie, specjalistyczne szkolenie i doświadczenie. Oto przykłady takich nurkowań:
• nurkowanie nocne
• nurkowanie w warunkach ograniczonej widoczności
• nurkowanie w podwodnych prądach (np. nurkowanie dryfowe)
• nurkowanie głębokie
• nurkowanie na wraku
• nurkowanie w suchym skafandrze.
Gdy potrzebne jest dodatkowe szkolenie, aby uzyskać wyżej podane uprawnienia, może ono zostać poprowadzone jedynie przez instruktora płetwonurkowania, posiadającego odpowiednie kwalifikacje.
Minimalne wymagania bezpieczeństwa dotyczące szkolenia instruktorów wyposażonych w aparat SCUBA zawierają:
Norma PN-EN 14413-1:2005 (Instructor Level One)
Instruktor płetwonurkowania poziomu 1 jest uprawniony do:
1. nauczania i oceniania wiedzy teoretycznej studentów kursów nurkowania do poziomu 1
2. nauczania i oceniania w wodach basenopodobnych studentów kursów nurkowania do poziomu 1
Pod nadzorem i mając upoważnienie instruktora płetwonurkowania poziomu 2, instruktor płetwonurkowania poziomu 1 może:
1. zdobywać dalsze doświadczenie w nauczaniu i ocenianiu wiedzy teoretycznej nurków poziomu 1 do 3,
2. nauczać nurków wszystkich poziomów w wodach basenopodobnych,
3. zdobywać dalsze doświadczenie w nauczaniu i ocenianiu ćwiczeń powierzchniowych na wodach otwartych.
Norma PN-EN 14413-2:2005 (Instructor Level Two), norma określa również uprawnienia Instruktora Trenera.
Instruktor płetwonurkowania poziomu 2 jest uprawniony do:
1. planowania, organizowania i prowadzenia nurkowań oraz do prowadzenia innych nurków rekreacyjnych wszystkich poziomów w wodach otwartych, z zajęciami z ratownictwa włącznie,
2. nauczania i oceniania wiedzy teoretycznej nurków rekreacyjnych poziomu 1, zgodnie z EN 14153-1, poziomu 2, zgodnie z EN 14153-2 i poziomu 3, zgodnie z EN 14153-3,
3. nadzorowania instruktorów płetwonurkowania poziomu 1, zgodnie z EN 14413-1,
4. planowania, organizowania i prowadzenia kursów nurkowania,
5. planowania, organizowania i prowadzenia odpowiednich kursów specjalizacji lub form aktywności nurkowej, posiadając odpowiednie, dodatkowe wyszkolenie lub doświadczenie.
Jeśli warunki nurkowania i środowiska znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, instruktor nurkowania poziomu 2 powinien, w celu osiągnięcia powyższych kompetencji, zdobyć odpowiednie rozeznanie ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków środowiska.
Instruktor Trener jest odpowiedzialny za szkolenie i certyfikację instruktorów.
Instruktor Trener to Instruktor płetwonurkowania o wyższym stopniu i umiejętnościach niż Instruktor poziomu 2, który odbył odpowiednie szkolenie w nauczaniu i pracy nad rozwojem instruktorów płetwonurkowania.
Instruktor Trener płetwonurkowania powinien posiadać rozległą wiedzę na temat pedagogiki i stosownych systemów edukacyjnych oraz zostać certyfikowanym i uznanym przez organizację szkoleniową lub kompetentny organ administracji publicznej za zdolnego nauczać i oceniać instruktorów płetwonurkowania.
Instruktor Trener płetwonurkowania może pełnić rolę trenera lub egzaminatora kandydatów na instruktorów płetwonurkowania, zgodnie z procedurami określonymi przez organizacje szkoleniowe lub kompetentne organy administracji publicznej.
Ponadto Polski Komitet Normalizacji przyjął inne normy unijne, które dotyczą następujących kwestii:
PN-EN 144-3:2005 – Zawory butli gazowych. Część 3:
Połączenia wylotowe butli dla gazów do nurkowania Nitrox'u i tlenu
PN-EN 250:2003 i PN-EN 250:2003/A1:2006 (U) - Aparaty powietrzne butlowe do nurkowania ze sprężonym powietrzem, z obiegiem otwartym. Wymagania, badanie, znakowanie
PN-EN 1809:2001 - Kompensatory pływalności. Wymagania funkcjonalne i
bezpieczeństwa, metody badań
PN-EN 1972:1999 - Fajki. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań
PN-EN 12628:2002 - Urządzenia ratowniczo-wypornościowe. Wymagania funkcjonalności i bezpieczeństwa oraz metody badań
PN-EN 13319:2002 - Głębokościomierze i przyrządy zespolone do pomiaru głębokości oraz czasu. Wymagania funkcjonalności i bezpieczeństwa oraz metody badań
PN-EN 13949:2005 - Autonomiczne aparaty nurkowe do użycia ze sprężonym Nitrox'em i tlenem. Wymagania, badanie, znakowanie
PN-EN 14143:2005 - Autonomiczne aparaty oddechowe do nurkowania - (ta norma dotyczy rebreatherów)
Normy dotyczące gazów:
EN-1089-3 – Butle do gazów. Znakowanie butli. Kod barwny. Obowiązek oznakowania butli do 1.07.2006. Norma obowiązuje dla wszystkich gazów technicznych i medycznych z wyłączeniem butli do gazu płynnego (LPG)
EN-14467:2004 – Obsługa nurkowania rekreacyjnego – wymagania dla operatorów nurkowania rekreacyjnego
(z "Podręcznika bezpiecznego nurkowania" Janusza Solarza)
Kwestia struktury stopni wyszkolenia nurkowego, uregulowana szczegółowo w poprzednim Rozporządzeniu jest aktualnie podporządkowana normom przyjętym przez Polski Komitet Normalizacji, które w tym zakresie są identyczne z normami unijnymi. Wprowadzają one trzystopniowy system uprawnień podstawowych oraz dwustopniowy system uprawnień instruktorskich i zawierają ogólne warunki uprawiania nurkowania przez osoby posiadające określony poziom wyszkolenia.
Norma PN-EN 14153-1:2005 „nurek pod nadzorem poziom 1” (Level One Diver), określa:
Nurek poziomu 1 – „Nurek wymagający nadzoru” jest uprawniony do nurkowania w ramach następujących parametrów, w towarzystwie nurka lidera:
1. nurkować do zalecanej głębokości maksymalnej 12m pod bezpośrednim nadzorem nurka lidera,
2. nurkować w grupie do czterech nurków poziomu 1 przypadających na jednego nurka lidera, zapewniającej nurkowi liderowi możliwość fizycznego kontaktu ze wszystkimi nurkami poziomu 1 w każdym momencie nurkowania,
3. wykonywać nurkowania nie wymagające odbycia w wodzie przystanków dekompresyjnych,
4. nurkować tylko wtedy, gdy na powierzchni jest zapewnione odpowiednie zabezpieczenie,
5. nurkować w warunkach równych lub lepszych od warunków, w których był szkolony.
W towarzystwie instruktora płetwonurkowania, nurek poziomu 1 – „Nurek wymagający nadzoru” może zdobywać dalsze doświadczenie wykraczające poza te parametry i rozwijać kompetencje w radzeniu sobie z trudniejszymi warunkami nurkowania, prowadzące do uzyskania wyższych kwalifikacji.
Norma PN-EN 14153-2:2005 „samodzielny nurek poziom 2” (Level Two Autonomous Diver), określa:
Nurek poziomu 2 – „Nurek samodzielny” jest uprawniony do nurkowania w ramach następujących parametrów, jeśli nie posiada dodatkowego wyszkolenia lub nie towarzyszy mu nurek lider:
1. nurkować do zalecanej głębokości maksymalnej 20 m z innymi nurkami posiadającymi ten sam poziom wyszkolenia,
2. wykonywać nurkowania nie wymagające odbycia w wodzie przystanków dekompresyjnych,
3. nurkować tylko wtedy, gdy na powierzchni jest zapewnione odpowiednie zabezpieczenie,
4. nurkować w warunkach równych lub lepszych od warunków, w których był szkolony. Jeśli warunki nurkowania znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, nurek poziomu 2 – „Nurek samodzielny” powinien wysłuchać odpowiedniego omówienia poprowadzonego przez nurka lidera.
Norma PN-EN 14153-3:2005 „lider nurkowania poziom 3” (Level Three Leader Diver), określa:
Nurek poziomu 3 – „Nurek lider” powinien być szkolony w ten sposób, by posiadał wystarczającą wiedzę, umiejętności i doświadczenie, aby planować, organizować i prowadzić swoje nurkowania oraz prowadzić innych nurków rekreacyjnych w wodach otwartych.
Nurek poziomu 3 – „Nurek lider” jest uprawniony do:
1. prowadzenia każdej określonej rekreacyjnej formy działalności nurkowej, w której uzyskał odpowiednie wyszkolenie,
2. planowania i stosowania procedur postępowania w przypadku niebezpieczeństwa, właściwych dla danego środowiska nurkowego i rodzaju nurkowej działalności,
Nurek poziomu 3 – „Nurek lider” może być wykorzystywany do pomocy przy sprawowaniu kontroli nad uczestnikami i zwiększeniu bezpieczeństwa, ale nie może oceniać lub nauczać uczestników żadnej umiejętności lub teorii.
Jeśli warunki nurkowania znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, nurek poziomu 3 – „Nurek lider” powinien zdobyć odpowiednie rozeznanie, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków środowiska. Aby prowadzić nurków podczas nurkowań, które charakteryzują się bardziej wymagającymi parametrami, nurek poziomu 3 – „Nurek lider” powinien posiadać odpowiednie, specjalistyczne szkolenie i doświadczenie. Oto przykłady takich nurkowań:
• nurkowanie nocne
• nurkowanie w warunkach ograniczonej widoczności
• nurkowanie w podwodnych prądach (np. nurkowanie dryfowe)
• nurkowanie głębokie
• nurkowanie na wraku
• nurkowanie w suchym skafandrze.
Gdy potrzebne jest dodatkowe szkolenie, aby uzyskać wyżej podane uprawnienia, może ono zostać poprowadzone jedynie przez instruktora płetwonurkowania, posiadającego odpowiednie kwalifikacje.
Minimalne wymagania bezpieczeństwa dotyczące szkolenia instruktorów wyposażonych w aparat SCUBA zawierają:
Norma PN-EN 14413-1:2005 (Instructor Level One)
Instruktor płetwonurkowania poziomu 1 jest uprawniony do:
1. nauczania i oceniania wiedzy teoretycznej studentów kursów nurkowania do poziomu 1
2. nauczania i oceniania w wodach basenopodobnych studentów kursów nurkowania do poziomu 1
Pod nadzorem i mając upoważnienie instruktora płetwonurkowania poziomu 2, instruktor płetwonurkowania poziomu 1 może:
1. zdobywać dalsze doświadczenie w nauczaniu i ocenianiu wiedzy teoretycznej nurków poziomu 1 do 3,
2. nauczać nurków wszystkich poziomów w wodach basenopodobnych,
3. zdobywać dalsze doświadczenie w nauczaniu i ocenianiu ćwiczeń powierzchniowych na wodach otwartych.
Norma PN-EN 14413-2:2005 (Instructor Level Two), norma określa również uprawnienia Instruktora Trenera.
Instruktor płetwonurkowania poziomu 2 jest uprawniony do:
1. planowania, organizowania i prowadzenia nurkowań oraz do prowadzenia innych nurków rekreacyjnych wszystkich poziomów w wodach otwartych, z zajęciami z ratownictwa włącznie,
2. nauczania i oceniania wiedzy teoretycznej nurków rekreacyjnych poziomu 1, zgodnie z EN 14153-1, poziomu 2, zgodnie z EN 14153-2 i poziomu 3, zgodnie z EN 14153-3,
3. nadzorowania instruktorów płetwonurkowania poziomu 1, zgodnie z EN 14413-1,
4. planowania, organizowania i prowadzenia kursów nurkowania,
5. planowania, organizowania i prowadzenia odpowiednich kursów specjalizacji lub form aktywności nurkowej, posiadając odpowiednie, dodatkowe wyszkolenie lub doświadczenie.
Jeśli warunki nurkowania i środowiska znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, instruktor nurkowania poziomu 2 powinien, w celu osiągnięcia powyższych kompetencji, zdobyć odpowiednie rozeznanie ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków środowiska.
Instruktor Trener jest odpowiedzialny za szkolenie i certyfikację instruktorów.
Instruktor Trener to Instruktor płetwonurkowania o wyższym stopniu i umiejętnościach niż Instruktor poziomu 2, który odbył odpowiednie szkolenie w nauczaniu i pracy nad rozwojem instruktorów płetwonurkowania.
Instruktor Trener płetwonurkowania powinien posiadać rozległą wiedzę na temat pedagogiki i stosownych systemów edukacyjnych oraz zostać certyfikowanym i uznanym przez organizację szkoleniową lub kompetentny organ administracji publicznej za zdolnego nauczać i oceniać instruktorów płetwonurkowania.
Instruktor Trener płetwonurkowania może pełnić rolę trenera lub egzaminatora kandydatów na instruktorów płetwonurkowania, zgodnie z procedurami określonymi przez organizacje szkoleniowe lub kompetentne organy administracji publicznej.
Ponadto Polski Komitet Normalizacji przyjął inne normy unijne, które dotyczą następujących kwestii:
PN-EN 144-3:2005 – Zawory butli gazowych. Część 3:
Połączenia wylotowe butli dla gazów do nurkowania Nitrox'u i tlenu
PN-EN 250:2003 i PN-EN 250:2003/A1:2006 (U) - Aparaty powietrzne butlowe do nurkowania ze sprężonym powietrzem, z obiegiem otwartym. Wymagania, badanie, znakowanie
PN-EN 1809:2001 - Kompensatory pływalności. Wymagania funkcjonalne i
bezpieczeństwa, metody badań
PN-EN 1972:1999 - Fajki. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań
PN-EN 12628:2002 - Urządzenia ratowniczo-wypornościowe. Wymagania funkcjonalności i bezpieczeństwa oraz metody badań
PN-EN 13319:2002 - Głębokościomierze i przyrządy zespolone do pomiaru głębokości oraz czasu. Wymagania funkcjonalności i bezpieczeństwa oraz metody badań
PN-EN 13949:2005 - Autonomiczne aparaty nurkowe do użycia ze sprężonym Nitrox'em i tlenem. Wymagania, badanie, znakowanie
PN-EN 14143:2005 - Autonomiczne aparaty oddechowe do nurkowania - (ta norma dotyczy rebreatherów)
Normy dotyczące gazów:
EN-1089-3 – Butle do gazów. Znakowanie butli. Kod barwny. Obowiązek oznakowania butli do 1.07.2006. Norma obowiązuje dla wszystkich gazów technicznych i medycznych z wyłączeniem butli do gazu płynnego (LPG)
EN-14467:2004 – Obsługa nurkowania rekreacyjnego – wymagania dla operatorów nurkowania rekreacyjnego
(z "Podręcznika bezpiecznego nurkowania" Janusza Solarza)
Nurkowanie poza Polską - przepisy prawne
UWARUNKOWANIA PRAWNE UPRAWIANIA NURKOWANIA POZA POLSKĄ
Reguła „Ignorantia iuris nocet” – oznaczająca, że brak znajomości prawa nie stanowi wytłumaczenia - obowiązuje praktycznie w każdym ustawodawstwie w związku z tym nie można liczyć w żadnym przypadku na wytłumaczenie się brakiem znajomości przepisów prawa. Brak tej wiedzy i nurkowanie niezgodnie z lokalnymi przepisami może stanowić czyn zabroniony, który w rezultacie może skutkować nałożeniem przez lokalne władze wysokiej kary pieniężnej oraz/ lub konfiskaty sprzętu nurkowego. Dlatego udając się na nurkowanie poza teren Polski należy zapoznać się z lokalnym ustawodawstwem regulującym uprawianie nurkowania. Problemów z nieznajomością prawa można uniknąć stosując się do wskazówek oraz zaleceń instruktorów i przewodników lokalnych firm nurkowych, w których wykupuje się usługi nurkowe.
Uregulowania prawne w zakresie nurkowania dotyczą przede wszystkim :
• swobody nurkowania – uregulowania w tym zakresie wprowadzają ograniczenia, jakim podlega nurkowanie w danym kraju. Skala ograniczeń rozciąga się od braku jakichkolwiek ograniczeń przez dopuszczalność nurkowania po uzyskaniu stosownego zezwolenia do całkowitego zakazu uprawiania nurkowania. Uregulowania mogą różnicować kwestie dopuszczalności nurkowania w różnych kategoriach wód np. śródlądowych, przybrzeżnych i na otwartym morzu lub w określonych regionach. Uregulowania w zakresie dopuszczalnych granic nurkowania dotyczą dopuszczalnych głębokości nurkowania dla nurków rekreacyjnych, ciśnień parcjalnych gazów oddechowych
• dopuszczalności polowania podwodnego i wydobywania okazów flory i fauny. W niektórych krajach polowanie z kuszą na ryby albo wydobywanie jakichkolwiek okazów fauny i flory jest zabronione w innych można to robić bez jakichkolwiek pozwoleń lub po uzyskaniu stosownego zezwolenia
• wymogów sprzętowych dotyczących: obowiązkowego sprzętu nurkowego (głównie dotyczy to sprzętu sygnalizacyjnego, takiego jak boje, flagi), sprzętu ratowniczego (co najmniej tlenu oraz sprzętu do jego podawania poszkodowanemu), zakazów posługiwania się określonym sprzętem, np. zakaz używania rękawic oraz noży nurkowych
Wiele z wymienionych uregulowań dotyczy krajów, do których najczęściej udają się nurkowie z Polski czyli Egiptu i Chorwacji.
W Chorwacji obowiązują indywidualne pozwolenia na nurkowanie Iskaznica (roczne lub tygodniowe), które upoważniają do uprawniania nurkowania w ramach zorganizowanych grup organizowanych przez centra nurkowe posiadające stosowne uprawnienia. W niektórych rejonach Chorwacji omawiane zezwolenia nie obowiązują, ponieważ lokalne centra nurkowe wykupiły prawa do wyłączności organizowania nurkowania w danym rejonie. Tak jest np. na wyspie Vis, aby nurkować wokół wyspy, słynącej z wielu wspaniałych wraków z superfortecą B-17 na czele, należy wykupić prawo do nurkowania w lokalnym centrum nurkowym w Komižy. W 2008 r. wprowadzono dodatkowo przepis, że prowadzący szkolenie instruktor musi przejść dodatkowe przeszkolenie w Chorwacji i posiadać chorwackie uprawnienia nurkowe. Dodatkowo lokalne władze wprowadzają ograniczenia nurkowania w rejonach, w których stwierdzono występowanie amfor. Uprawianie nurkowania samodzielnie jest zakazane i zagrożone bardzo wysokimi karami finansowymi i konfiskatą sprzętu. Polowanie z kuszą jest dopuszczalne po uzyskaniu dodatkowego zezwolenia.
Z kolei w Egipcie obowiązuje zakaz używania rękawic nurkowych oraz noża nurkowego, zakazane jest także wydobywanie jakichkolwiek okazów fauny i flory. W Egipcie obowiązują specjalne przepisy ochrony raf koralowych dotyczące m.in. zakazu kotwiczenia wszelkich jednostek pływających, które mogą korzystać wyłącznie ze specjalnie przygotowanych boi cumowniczych, przymocowanych linami do zabetonowanych w dnie uchwytów. Nurkowanie w rejonach objętych szczególną ochroną np. Parku Narodowym Ras Muhhamad wymaga nabycia specjalnych zezwoleń. Z punktu widzenia europejskiego legalizmu Egipt jest krajem wielu kontrastów - jednym z nich jest rozziew pomiędzy wszechobecnymi zakazami a realiami. Dzięki temu na najsłynniejszym wraku Synaju „H.M.S Thistlegorm”, który jest objęty zakazem nurkowania, nurkuje codziennie wielu nurków.
Reguła „Ignorantia iuris nocet” – oznaczająca, że brak znajomości prawa nie stanowi wytłumaczenia - obowiązuje praktycznie w każdym ustawodawstwie w związku z tym nie można liczyć w żadnym przypadku na wytłumaczenie się brakiem znajomości przepisów prawa. Brak tej wiedzy i nurkowanie niezgodnie z lokalnymi przepisami może stanowić czyn zabroniony, który w rezultacie może skutkować nałożeniem przez lokalne władze wysokiej kary pieniężnej oraz/ lub konfiskaty sprzętu nurkowego. Dlatego udając się na nurkowanie poza teren Polski należy zapoznać się z lokalnym ustawodawstwem regulującym uprawianie nurkowania. Problemów z nieznajomością prawa można uniknąć stosując się do wskazówek oraz zaleceń instruktorów i przewodników lokalnych firm nurkowych, w których wykupuje się usługi nurkowe.
Uregulowania prawne w zakresie nurkowania dotyczą przede wszystkim :
• swobody nurkowania – uregulowania w tym zakresie wprowadzają ograniczenia, jakim podlega nurkowanie w danym kraju. Skala ograniczeń rozciąga się od braku jakichkolwiek ograniczeń przez dopuszczalność nurkowania po uzyskaniu stosownego zezwolenia do całkowitego zakazu uprawiania nurkowania. Uregulowania mogą różnicować kwestie dopuszczalności nurkowania w różnych kategoriach wód np. śródlądowych, przybrzeżnych i na otwartym morzu lub w określonych regionach. Uregulowania w zakresie dopuszczalnych granic nurkowania dotyczą dopuszczalnych głębokości nurkowania dla nurków rekreacyjnych, ciśnień parcjalnych gazów oddechowych
• dopuszczalności polowania podwodnego i wydobywania okazów flory i fauny. W niektórych krajach polowanie z kuszą na ryby albo wydobywanie jakichkolwiek okazów fauny i flory jest zabronione w innych można to robić bez jakichkolwiek pozwoleń lub po uzyskaniu stosownego zezwolenia
• wymogów sprzętowych dotyczących: obowiązkowego sprzętu nurkowego (głównie dotyczy to sprzętu sygnalizacyjnego, takiego jak boje, flagi), sprzętu ratowniczego (co najmniej tlenu oraz sprzętu do jego podawania poszkodowanemu), zakazów posługiwania się określonym sprzętem, np. zakaz używania rękawic oraz noży nurkowych
Wiele z wymienionych uregulowań dotyczy krajów, do których najczęściej udają się nurkowie z Polski czyli Egiptu i Chorwacji.
W Chorwacji obowiązują indywidualne pozwolenia na nurkowanie Iskaznica (roczne lub tygodniowe), które upoważniają do uprawniania nurkowania w ramach zorganizowanych grup organizowanych przez centra nurkowe posiadające stosowne uprawnienia. W niektórych rejonach Chorwacji omawiane zezwolenia nie obowiązują, ponieważ lokalne centra nurkowe wykupiły prawa do wyłączności organizowania nurkowania w danym rejonie. Tak jest np. na wyspie Vis, aby nurkować wokół wyspy, słynącej z wielu wspaniałych wraków z superfortecą B-17 na czele, należy wykupić prawo do nurkowania w lokalnym centrum nurkowym w Komižy. W 2008 r. wprowadzono dodatkowo przepis, że prowadzący szkolenie instruktor musi przejść dodatkowe przeszkolenie w Chorwacji i posiadać chorwackie uprawnienia nurkowe. Dodatkowo lokalne władze wprowadzają ograniczenia nurkowania w rejonach, w których stwierdzono występowanie amfor. Uprawianie nurkowania samodzielnie jest zakazane i zagrożone bardzo wysokimi karami finansowymi i konfiskatą sprzętu. Polowanie z kuszą jest dopuszczalne po uzyskaniu dodatkowego zezwolenia.
Z kolei w Egipcie obowiązuje zakaz używania rękawic nurkowych oraz noża nurkowego, zakazane jest także wydobywanie jakichkolwiek okazów fauny i flory. W Egipcie obowiązują specjalne przepisy ochrony raf koralowych dotyczące m.in. zakazu kotwiczenia wszelkich jednostek pływających, które mogą korzystać wyłącznie ze specjalnie przygotowanych boi cumowniczych, przymocowanych linami do zabetonowanych w dnie uchwytów. Nurkowanie w rejonach objętych szczególną ochroną np. Parku Narodowym Ras Muhhamad wymaga nabycia specjalnych zezwoleń. Z punktu widzenia europejskiego legalizmu Egipt jest krajem wielu kontrastów - jednym z nich jest rozziew pomiędzy wszechobecnymi zakazami a realiami. Dzięki temu na najsłynniejszym wraku Synaju „H.M.S Thistlegorm”, który jest objęty zakazem nurkowania, nurkuje codziennie wielu nurków.
Nurkowa biblioteczka
NURKOWA BIBLIOTECZKA
KSIĄŻKI w języku polskim tematycznie związane z nurkowaniem:
Mayol Jacques, Homo Delphinus. Człowiek Delfin, Wielki Błękit sp. z o.o. w Warszawie, Warszawa 2009
Bass F. George, Archeologia pod wodą. Wczesne lata, MTG Publishing Limited, Warszawa – Londyn 2008
Beebe William, W głębinach oceanu. Życie mórz południowych, Trzaska, Ebert i Michalski S.A, Warszawa
Beebe William, 923 metry w głąb oceanu, Trzaska, Ebert i Michalski S.A, Warszawa
Beebe William, Kraina wód. Nonsuch, Trzaska, Ebert i Michalski S.A, Warszawa
Beker Leszek, Kaczyński Romuald, Fotografia i fotogrametria podwodna, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, W-wa 1985
Błasiak Paweł, Chadaj Marek, Ratownictwo wodne. Vademecum, Pałac Młodzieży w Warszawie, Warszawa 1993
Chomentowski Stanisław, Czernek Grzegorz, Materiały szkoleniowe – nurkowanie pod lodem, KDP- PTTK, Gdańsk-Wrocław, 1998
Chowdhury Bernie, Ostatnie nurkowanie, Emitrade Ltd, W-wa 2005
Ciołkowiak Edward, Niebezpieczne zwierzęta morskie, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa 2005
Cole Bob, Meandry dekompresji, MTG Publishing Limited, Londyn 2005
Cousteau J.Y, Dumas F., Milczący świat, Wydawnictwo MON, Warszawa 1957
Cush Capie, Wraki i podmorskie skarby, Dom Wydawniczy Bellona 2000
Dąbrowski Marcin, Ratownictwo nurkowe z elementami pierwszej pomocy przedmedycznej, BEL Studio sp. z o.o., Warszawa 2005
Dąbrowski Marcin, Wyjazdy nurkowe, Bel Studio Sp. z o.o., Warszawa 2007
Dederichs Horst, Priboschek, Nurkowanie na wrakach, Almapress, Warszawa 2007
Dębski Antoni, Na dnie i w toni, Wydawnictwa TICAL, Gdynia 2000
Doboszyński Tadeusz, Orłowski Tadeusz, Podstawy terapii hiperbarycznej, Gdynia 1977
Dramińscy Alicja i Janusz, Morze Czerwone, Wydawnictwo Buffi, Bielsko-Biała 2002
Frołow Piotr, Ludzie, wraki, skarby, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1989
Gorsky Bernard, Moana, Iskry, Warszawa 1975
Górski Jerzy, Podbój głębin oceanów, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1964
Gussmann Jacek, Człowiek zdobywa głębiny, Wydawnictwo Morskie, Gdańska 1984
Gwiaździński Tadeusz, Ratownictwo wodne bez tajemnic, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1980
Halls Monty, Krestovnikoff Miranda, Nurkowanie, Hachette Livre Polska, Warszawa 2008
Halls Monty, Nurkowanie. Najlepszy przewodnik po 60 najwspanialszych nurkowiskach świata, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2006
Hass Lotte, Dziewczyna na dnie morza, Nasza Księgarnia, Warszawa 1976
Hass Hans, Trzej łowcy na dnie morza, Wydawnictwo MON, Warszawa 1958
Hiszpański Jan, Samodzielne powietrzne aparaty nurkowe, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1966
Jackson Jack (konsultacja), Najpiękniejsze miejsca do nurkowania na świecie, Wydawnictwo książkowe Twój Styl, Warszawa 1999
Kasiński Andrzej, Nurkowanie. Poradnik, Pascal, Bielsko Biała 2006
Kmiciewicz Wojciech,Egipt, Morze Czerwone, przewodnik po najciekawszych miejscach nurkowych, A.S.S., Poznań 2000
Kłos Ryszard, Aparaty nurkowe z regeneracją czynnika oddechowego, Akademia Marynarki Wojennej, Poznań 2000
Kohler Annemarie & Danja, Fotografia podwodna. Poradnik, Galaktyka sp. z o.o., Łódź 1998
Kot Jacek, Żabierek Tomasz, Nitroks. Poradnik dla nurków. Książki Nurkowe. Oficyna Wydawnicza. Elżbieta Poleszak, Gdynia 2006
Komorowski Antoni, Rozwój techniki nurkowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005
Krzyżak Jarosław, Medycyna dla nurków, „KOOPGraf” S.c., Poznań 1998
Krzyżak Jarosław, Medycyna nurkowa, „KOOPGraf” S.c., Poznań 2006
Kurson Robert, W pogoni za cieniem, Świat Książki, W-wa 2006
Lewicka-Pawlak Anna, Nurkowanie, Wiedza i życie 2007 (Seria: Sport dla każdego),
Lohlein Herbert, Piraci, perły, nurkowie, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1961
Łokucijewski B., Przegląd współczesnych metod rekompresji w leczeniu wypadków dekompresyjnych, Warszawa 1974
Podręcznik płetwonurka, praca zbiorowa pod red: Macke Jerzy, Warszawa 1971
Macke Jerzy, Kuszewski Krzysztof, Zieleniec Grzegorz, Nurkowanie, Almapress, Warszawa 2007 (wydanie VII)
Maniguet Xavier, Rekiny. Mity i fakty, Oficyna Wydawnicza De Facto, Poznań 1999
Mesturini Giorgio, Bicciato Massimo, Hurghada, Morze Czerwone. Przewodnik podwodny, Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa 2002
Mountain Alan, Nurkowanie. Poradnik, Galaktyka Sp. z o.o., Łódź 1997
Mojetta Angelo, Morze Śródziemne. Przewodnik podwodny. Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa 2002
Nitrox – nowy czynnik oddechowy. Aktualne problemy medycyny hiperbarycznej i techniki nurkowania, Materiały z II Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Katedra Medycyny Morskiej WAM, Zakład Sprzętu Nurkowego i Technologii Prac Podwodnych AMW, Gdynia 1995
Nurkowanie swobodne, praca zbiorowa pod red: A. Boruta, SSP „Universitas” Warszawa 1981
Oborski Piotr, Tajemnice podmorskiego świata, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1976
Odewald Lutz, Thomson Hedda, Kuisys Klaus, Historia nurkowania, Almapress, Warszawa 2003
Orlewicz-Musiał Małgorzata, Polskie nurkowanie swobodne. Dzieje, organizacja, wartości, Sekcja Nurkowania Swobodnego Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi, Kraków 2003
Serra Carlos, “The Last Attempt”
Olszański Romuald, Ocena zagrożenia chorobą dekompresyjną u nurków, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa 2006
Olszański Romuald, Siermontowski Piotr, ABC zdrowia nurka, Zakład Poligraficzny Druk-Ar s.c,
Orzepowski Stanisław, Fotografia podwodna, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, W-wa 1973
Paccalet Yves, Jacques Yves Cousteau. W oceanie życia, Wydawnictwo Znak, Krak ów 1999
Perdubiński Michał, Sprężarki. Maszynoznawstwo specjalistyczne, Arkady, Warszawa 1977
Petriconi Victor, Wiegand Falk, Podwodny świat roślin i zwierząt, Almapress, Warszawa 2002
Podręcznik płetwonurka, Mar.Woj 313/64 ,MON,Gdynia 1965
Podstawy terapii hiperbarycznej, praca zbiorowa pod red: Tadeusza Doboszyńskiego i Tadeusza Orłowskiego, 1977
Polzer Wolfgang, Chorwacja. Przewodnik dla nurków, Almapress, Warszwa 2002
Prace podwodne, Praca zbiorowa, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971
Prey Jochen, Kromp Thomas, Schneider Frank, Nurkowanie w suchym skafandrze, Wydawnictwo RM, Warszawa 2008
Problemy medycyny i techniki nurkowej, Praca zbiorowa pod red.: R.Olszańskiego, R.Kłosa i S.Skrzyńskiego, Okrętownictwo i Żegluga, Gdańsk 1997
Przylipiak Medard, Witkowski Wiesław, Nurkowanie w niezależnych aparatach powietrznych i ratowanie tonących, MON, Warszawa 1977
Przylipiak Medard, Torbus Janusz, Sprzęt i prace nurkowe. Poradnik, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1981
Rahimi Monika, Nurkowanie bez stresu. Porady, technika oddychania, ćwiczenia, Almapres, Warszawa 2006
Rutters Hans Josef, Waldhausere, Orientacja pod wodą, Alma-press, Warszawa 2003
Skrok Zdzisław, Archeologia podwodne, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1991
McManners Hugh, Sporty wodne. Poradnik młodego wodniaka, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1998
Strugarski Tomasz, Wypadki nurkowe. Analiza gorzkich doświadczeń, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa 2005
Strugarski Tomasz, Nitrox i wstęp do innych mieszanin. Podręcznik dla nurka, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa 2006
Tailliez Phelippe, Szturm do morskich głębin. Nurkowanie swobodne 1943-1966, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971
Vallintine Reg, Nauka nurkowania w weekend, Wiedza i Życie, Warszawa 1994
Weidner Mario, Na tropach zatopionych skarbów, Alma-press, Warszawa 2003
Wiegand Falk, Wyspy Bałtyku. Przewodnik dla nurków, Almapress, Warszawa 2008
Zarys medycyny hiperbarycznej, praca zbiorowa pod red. Aleksandra Sieronia i Grzegorza Cieślara przy współpracy redakcyjnej Marka Kaweckiego, ?-medica Press, Bielsko-Biała 2006
Zarys patofizjologii nurkowania, praca zbiorowa pod red. A.Dolatkowskiegio i K.Ulewicza, PZWL, Warszawa 1973
Żerdzińska Ewa, Podwodna Polska, Almapress, Warszawa 2004
PODRĘCZNIKI nurkowe różnych organizacji wydane w języku polskim:
CMAS:
Czernek Grzegorz, Nurkowanie w suchych skafandrach. Podręcznik, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 2003
Janusz Maciej, Praktyka morska dla płetwonurków, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 1999
Paradowski Jacek, Nurkowanie pod lodem, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 2001
Samsel Jarosław, Płetwonurek Fotograf KDP/CMAS. Podręcznik, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 2001
PADI:
Open Water Diver Manual, International PADI Inc., Rancho Santa Margarita 1999- 2006 (ISBN 1-878663-16-X)
Adventures in Diving, International PADI Inc., Rancho Santa Margarita, 2000-2006 (ISBN 1-878663-08-9)
Rescue Diver, International PADI Corp., Rancho Santa Margarita, 1995-2005 (Library of Congress Card Number 95-072809)
Enriched Air Diving. Nurkowanie na wzbogaconym powietrzu, International PADI Inc. 1995-2005, Rancho Santa Margarita (ISBN 1-878663-32-1)
NAUI:
Mixed Gas Blender & O2 Serv Technician Textbook
NAUI RGBM Deco Tables Textbook
Physics, Physiology & Decom Techniques Textbook
Podręcznik (j. angielski) Advanced Scuba Diver
Podręcznik (j. angielski) Kursów Liderów NAUI
Podręcznik (j. angielski) Master Scuba Diver
Podręcznik (j. angielski) NAUI RGBM Deco Tables
Podręcznik (j. angielski) Nitrox Scuba Diver
Podręcznik (j. angielski) Nurka Ratownika NAUI
Podręcznik (j. angielski) Scuba Diver
Przewodnik Instruktora Kursów Technicznych NAUI
SSI:
Open Water Diver Manual, Wydawnictwo Plantpress Sp. Z o.o. Kraków 1999
Nurkowanie w nocy lub przy ograniczonej widoczności. Podręcznik specjalistyczny Wydawnictwo Plantpress Sp. Z o.o. Kraków
Głębokie nurkowanie. Podręcznik specjalistyczny Wydawnictwo Plantpress Sp. Z o.o. Kraków
EFR:
Emergency First Response, Emergency First Response Copr., Rancho Santa Margarita 2002
HSA:
Instructor’s Manual. Standardy i procedury, HSA International, San Clemente CA 1994
(na podstawie "PODRĘCZNIKA BEZPIECZNEGO NURKOWANIA" Janusza Solarza)
KSIĄŻKI w języku polskim tematycznie związane z nurkowaniem:
Mayol Jacques, Homo Delphinus. Człowiek Delfin, Wielki Błękit sp. z o.o. w Warszawie, Warszawa 2009
Bass F. George, Archeologia pod wodą. Wczesne lata, MTG Publishing Limited, Warszawa – Londyn 2008
Beebe William, W głębinach oceanu. Życie mórz południowych, Trzaska, Ebert i Michalski S.A, Warszawa
Beebe William, 923 metry w głąb oceanu, Trzaska, Ebert i Michalski S.A, Warszawa
Beebe William, Kraina wód. Nonsuch, Trzaska, Ebert i Michalski S.A, Warszawa
Beker Leszek, Kaczyński Romuald, Fotografia i fotogrametria podwodna, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, W-wa 1985
Błasiak Paweł, Chadaj Marek, Ratownictwo wodne. Vademecum, Pałac Młodzieży w Warszawie, Warszawa 1993
Chomentowski Stanisław, Czernek Grzegorz, Materiały szkoleniowe – nurkowanie pod lodem, KDP- PTTK, Gdańsk-Wrocław, 1998
Chowdhury Bernie, Ostatnie nurkowanie, Emitrade Ltd, W-wa 2005
Ciołkowiak Edward, Niebezpieczne zwierzęta morskie, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa 2005
Cole Bob, Meandry dekompresji, MTG Publishing Limited, Londyn 2005
Cousteau J.Y, Dumas F., Milczący świat, Wydawnictwo MON, Warszawa 1957
Cush Capie, Wraki i podmorskie skarby, Dom Wydawniczy Bellona 2000
Dąbrowski Marcin, Ratownictwo nurkowe z elementami pierwszej pomocy przedmedycznej, BEL Studio sp. z o.o., Warszawa 2005
Dąbrowski Marcin, Wyjazdy nurkowe, Bel Studio Sp. z o.o., Warszawa 2007
Dederichs Horst, Priboschek, Nurkowanie na wrakach, Almapress, Warszawa 2007
Dębski Antoni, Na dnie i w toni, Wydawnictwa TICAL, Gdynia 2000
Doboszyński Tadeusz, Orłowski Tadeusz, Podstawy terapii hiperbarycznej, Gdynia 1977
Dramińscy Alicja i Janusz, Morze Czerwone, Wydawnictwo Buffi, Bielsko-Biała 2002
Frołow Piotr, Ludzie, wraki, skarby, Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1989
Gorsky Bernard, Moana, Iskry, Warszawa 1975
Górski Jerzy, Podbój głębin oceanów, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1964
Gussmann Jacek, Człowiek zdobywa głębiny, Wydawnictwo Morskie, Gdańska 1984
Gwiaździński Tadeusz, Ratownictwo wodne bez tajemnic, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1980
Halls Monty, Krestovnikoff Miranda, Nurkowanie, Hachette Livre Polska, Warszawa 2008
Halls Monty, Nurkowanie. Najlepszy przewodnik po 60 najwspanialszych nurkowiskach świata, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2006
Hass Lotte, Dziewczyna na dnie morza, Nasza Księgarnia, Warszawa 1976
Hass Hans, Trzej łowcy na dnie morza, Wydawnictwo MON, Warszawa 1958
Hiszpański Jan, Samodzielne powietrzne aparaty nurkowe, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1966
Jackson Jack (konsultacja), Najpiękniejsze miejsca do nurkowania na świecie, Wydawnictwo książkowe Twój Styl, Warszawa 1999
Kasiński Andrzej, Nurkowanie. Poradnik, Pascal, Bielsko Biała 2006
Kmiciewicz Wojciech,Egipt, Morze Czerwone, przewodnik po najciekawszych miejscach nurkowych, A.S.S., Poznań 2000
Kłos Ryszard, Aparaty nurkowe z regeneracją czynnika oddechowego, Akademia Marynarki Wojennej, Poznań 2000
Kohler Annemarie & Danja, Fotografia podwodna. Poradnik, Galaktyka sp. z o.o., Łódź 1998
Kot Jacek, Żabierek Tomasz, Nitroks. Poradnik dla nurków. Książki Nurkowe. Oficyna Wydawnicza. Elżbieta Poleszak, Gdynia 2006
Komorowski Antoni, Rozwój techniki nurkowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005
Krzyżak Jarosław, Medycyna dla nurków, „KOOPGraf” S.c., Poznań 1998
Krzyżak Jarosław, Medycyna nurkowa, „KOOPGraf” S.c., Poznań 2006
Kurson Robert, W pogoni za cieniem, Świat Książki, W-wa 2006
Lewicka-Pawlak Anna, Nurkowanie, Wiedza i życie 2007 (Seria: Sport dla każdego),
Lohlein Herbert, Piraci, perły, nurkowie, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1961
Łokucijewski B., Przegląd współczesnych metod rekompresji w leczeniu wypadków dekompresyjnych, Warszawa 1974
Podręcznik płetwonurka, praca zbiorowa pod red: Macke Jerzy, Warszawa 1971
Macke Jerzy, Kuszewski Krzysztof, Zieleniec Grzegorz, Nurkowanie, Almapress, Warszawa 2007 (wydanie VII)
Maniguet Xavier, Rekiny. Mity i fakty, Oficyna Wydawnicza De Facto, Poznań 1999
Mesturini Giorgio, Bicciato Massimo, Hurghada, Morze Czerwone. Przewodnik podwodny, Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa 2002
Mountain Alan, Nurkowanie. Poradnik, Galaktyka Sp. z o.o., Łódź 1997
Mojetta Angelo, Morze Śródziemne. Przewodnik podwodny. Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa 2002
Nitrox – nowy czynnik oddechowy. Aktualne problemy medycyny hiperbarycznej i techniki nurkowania, Materiały z II Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Katedra Medycyny Morskiej WAM, Zakład Sprzętu Nurkowego i Technologii Prac Podwodnych AMW, Gdynia 1995
Nurkowanie swobodne, praca zbiorowa pod red: A. Boruta, SSP „Universitas” Warszawa 1981
Oborski Piotr, Tajemnice podmorskiego świata, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1976
Odewald Lutz, Thomson Hedda, Kuisys Klaus, Historia nurkowania, Almapress, Warszawa 2003
Orlewicz-Musiał Małgorzata, Polskie nurkowanie swobodne. Dzieje, organizacja, wartości, Sekcja Nurkowania Swobodnego Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi, Kraków 2003
Serra Carlos, “The Last Attempt”
Olszański Romuald, Ocena zagrożenia chorobą dekompresyjną u nurków, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa 2006
Olszański Romuald, Siermontowski Piotr, ABC zdrowia nurka, Zakład Poligraficzny Druk-Ar s.c,
Orzepowski Stanisław, Fotografia podwodna, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, W-wa 1973
Paccalet Yves, Jacques Yves Cousteau. W oceanie życia, Wydawnictwo Znak, Krak ów 1999
Perdubiński Michał, Sprężarki. Maszynoznawstwo specjalistyczne, Arkady, Warszawa 1977
Petriconi Victor, Wiegand Falk, Podwodny świat roślin i zwierząt, Almapress, Warszawa 2002
Podręcznik płetwonurka, Mar.Woj 313/64 ,MON,Gdynia 1965
Podstawy terapii hiperbarycznej, praca zbiorowa pod red: Tadeusza Doboszyńskiego i Tadeusza Orłowskiego, 1977
Polzer Wolfgang, Chorwacja. Przewodnik dla nurków, Almapress, Warszwa 2002
Prace podwodne, Praca zbiorowa, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971
Prey Jochen, Kromp Thomas, Schneider Frank, Nurkowanie w suchym skafandrze, Wydawnictwo RM, Warszawa 2008
Problemy medycyny i techniki nurkowej, Praca zbiorowa pod red.: R.Olszańskiego, R.Kłosa i S.Skrzyńskiego, Okrętownictwo i Żegluga, Gdańsk 1997
Przylipiak Medard, Witkowski Wiesław, Nurkowanie w niezależnych aparatach powietrznych i ratowanie tonących, MON, Warszawa 1977
Przylipiak Medard, Torbus Janusz, Sprzęt i prace nurkowe. Poradnik, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1981
Rahimi Monika, Nurkowanie bez stresu. Porady, technika oddychania, ćwiczenia, Almapres, Warszawa 2006
Rutters Hans Josef, Waldhausere, Orientacja pod wodą, Alma-press, Warszawa 2003
Skrok Zdzisław, Archeologia podwodne, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1991
McManners Hugh, Sporty wodne. Poradnik młodego wodniaka, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1998
Strugarski Tomasz, Wypadki nurkowe. Analiza gorzkich doświadczeń, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa 2005
Strugarski Tomasz, Nitrox i wstęp do innych mieszanin. Podręcznik dla nurka, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa 2006
Tailliez Phelippe, Szturm do morskich głębin. Nurkowanie swobodne 1943-1966, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971
Vallintine Reg, Nauka nurkowania w weekend, Wiedza i Życie, Warszawa 1994
Weidner Mario, Na tropach zatopionych skarbów, Alma-press, Warszawa 2003
Wiegand Falk, Wyspy Bałtyku. Przewodnik dla nurków, Almapress, Warszawa 2008
Zarys medycyny hiperbarycznej, praca zbiorowa pod red. Aleksandra Sieronia i Grzegorza Cieślara przy współpracy redakcyjnej Marka Kaweckiego, ?-medica Press, Bielsko-Biała 2006
Zarys patofizjologii nurkowania, praca zbiorowa pod red. A.Dolatkowskiegio i K.Ulewicza, PZWL, Warszawa 1973
Żerdzińska Ewa, Podwodna Polska, Almapress, Warszawa 2004
PODRĘCZNIKI nurkowe różnych organizacji wydane w języku polskim:
CMAS:
Czernek Grzegorz, Nurkowanie w suchych skafandrach. Podręcznik, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 2003
Janusz Maciej, Praktyka morska dla płetwonurków, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 1999
Paradowski Jacek, Nurkowanie pod lodem, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 2001
Samsel Jarosław, Płetwonurek Fotograf KDP/CMAS. Podręcznik, Ogólnopolskie Centrum Szkolenia Nurkowego KDP PTTK, Warszawa 2001
PADI:
Open Water Diver Manual, International PADI Inc., Rancho Santa Margarita 1999- 2006 (ISBN 1-878663-16-X)
Adventures in Diving, International PADI Inc., Rancho Santa Margarita, 2000-2006 (ISBN 1-878663-08-9)
Rescue Diver, International PADI Corp., Rancho Santa Margarita, 1995-2005 (Library of Congress Card Number 95-072809)
Enriched Air Diving. Nurkowanie na wzbogaconym powietrzu, International PADI Inc. 1995-2005, Rancho Santa Margarita (ISBN 1-878663-32-1)
NAUI:
Mixed Gas Blender & O2 Serv Technician Textbook
NAUI RGBM Deco Tables Textbook
Physics, Physiology & Decom Techniques Textbook
Podręcznik (j. angielski) Advanced Scuba Diver
Podręcznik (j. angielski) Kursów Liderów NAUI
Podręcznik (j. angielski) Master Scuba Diver
Podręcznik (j. angielski) NAUI RGBM Deco Tables
Podręcznik (j. angielski) Nitrox Scuba Diver
Podręcznik (j. angielski) Nurka Ratownika NAUI
Podręcznik (j. angielski) Scuba Diver
Przewodnik Instruktora Kursów Technicznych NAUI
SSI:
Open Water Diver Manual, Wydawnictwo Plantpress Sp. Z o.o. Kraków 1999
Nurkowanie w nocy lub przy ograniczonej widoczności. Podręcznik specjalistyczny Wydawnictwo Plantpress Sp. Z o.o. Kraków
Głębokie nurkowanie. Podręcznik specjalistyczny Wydawnictwo Plantpress Sp. Z o.o. Kraków
EFR:
Emergency First Response, Emergency First Response Copr., Rancho Santa Margarita 2002
HSA:
Instructor’s Manual. Standardy i procedury, HSA International, San Clemente CA 1994
(na podstawie "PODRĘCZNIKA BEZPIECZNEGO NURKOWANIA" Janusza Solarza)
Historia nurkowania w Polsce
KRÓTKA HISTORIA NURKOWANIA W POLSCE
Historia nurkowania to ogromna dziedzina sięgająca korzeniami poza granice cywilizacji. Takie twierdzenie można zaryzykować poddając uważnej obserwacji i analizie praktyki społeczne łowieckie saków nurkujących. Niewątpliwie także społeczności ludzkie od zarania pozyskiwały pożywienie oraz bogactwa naturalne (perły, gąbki i barwniki) i odzyskiwały zatopione przedmioty a nawet skarby z zatopionych jednostek. W miarę rozwoju możliwości technologicznych ludzkości nurkowanie wspierało wydobywanie bogactw mineralnych na coraz większą skalę.
Eksplorowanie podwodnego świata jest technologicznie i fizjologicznie trudniejsze od zdobywania kosmosu, przynajmniej w dotychczasowym wymiarze, co pociąga za sobą ogromne koszty, jak i ofiary ludzkie. Bicie kolejnych rekordów głębokości zanurzenia kosztowało wielu nurków najwyższą cenę. Lista nurków, których zabrał Wielki Błękit jest długa i należy dołożyć starań, aby nie wpisywali się na nią nurkowie rekreacyjni.
Historię polskiego nurkowania i eksploracji polskich wód aż do XX wieku zasnuwa tajemnica, brak wzmianek w źródłach pisanych. Do nielicznych śladów polskich należy opis nurkowania w urządzeniu konstrukcji Krzysztofa Arciszewskiego pod Scheveningen (Holandia) w roku 1625. Admirał Krzysztof Arciszewski (1592-1656) był najwybitniejszym przedstawicielem wiedzy technicznej w Polsce w XVII w., ekspertem w konstruowaniu urządzeń do pokonywania przeszkód wodnych m.in. pontonów. Inny ślad stanowi wzmianka o skonstruowaniu w roku 1877 okrętu podwodnego przez braci Stefana i Włodzimierza Baranowskich służących w armii carskiej. Inny okręt podwodny o napędzie elektrycznym skonstruował w roku 1884 Stefan Drzewiecki.
Brak piśmiennictwa polskiego i śladów polskich w publikacjach zagranicznych jest zaskakujący w świetle faktu, że Polski Bałtyk już w czasach starożytnych stanowił źródło bursztynu uzasadniające istnienie Bursztynowego Szlaku – najbardziej znanej starożytnej drogi handlowej południe-północ.
Historia udokumentowana rozpoczyna się w roku 1935, kiedy to prof. UJ Roman Wojtusiak wykonał serię nurkowań w celach naukowych, w skafandrze klasycznym w Bałtyku (Hel, Władysławowo).
Okres II wojny światowej stanowi piękną kartę polskiej floty podwodnej. Szczególnie dobrze znane są, z wyjątkiem miejsca zatonięcia, losy ORP „Orzeł”. Bałtyk leżący poza trasami wielkich konwojów, był w czasie wojny akwenem stosunkowo spokojnym stanowiąc idealny akwen dla szkolenia załóg niemieckich łodzi podwodnych U-bootów i testowania okrętów po remontach. W związku z tym na dnie Bałtyku spoczywa wiele wraków okrętów, które zatonęły w wyniku kolizji, sabotaży wykonywanych przez robotników przymusowych w trakcie remontów i nasilenia się ataków torpedowych radzieckich łodzi podwodnych w roku 1945. W ich wyniku zostało zatopionych wiele statków z uchodźcami niemieckimi, z których najbardziej znane to „Wilhelm Gustloff”, i „Goya”. „Gustloff”, do którego prowadziły tropy wywiezionej z Królewca Bursztynowej komnaty, był intensywnie przeszukiwany przez nurków radzieckich, stanowi też do dzisiaj jeden z najciekawszych celów bałtyckich wypraw.
Nurkowanie w Polsce od zakończenia II wojny światowej aż początku lat 90-tych XX wieku, podlegało kilku ważnym ograniczeniom, których nie doświadczali nurkowie krajów Zachodu, w których od upowszechnienia automatu oddechowego CG nurkowanie rozwijało się żywiołowo. Dzisiaj po upływie kilkunastu lat – bariery te wydają się irracjonalne, jednak w ówczesnej rzeczywistości wywarły one znaczący wpływ na kierunki rozwoju płetwonurkowania w Polsce:
- bariera paszportowa (trudność uzyskania paszportu na wyjazd turystyczny) – wymusiła nurkowanie właściwie tylko w polskich jeziorach (także wody przybrzeżne Bałtyku były praktycznie niedostępne). Do nielicznych należały, wymagające paszportów, wiz lub specjalnych zezwoleń - organizowane przez duże kluby - zagraniczne wyprawy nurkowe oraz eksploracja wraków w wodach Bałtyku. W rezultacie szkolenia przystosowanego do mrocznych i zimnych wód – polscy płetwonurkowie uzyskiwali znacząco lepszy poziom wyszkolenia, od płetwonurków szkolących się w wodach ciepłych i przejrzystych.
- bariera dewizowa (trudność zdobycia dewiz na zakup sprzętu, niekorzystne relacje kursowe) – skutecznie utrudniały nabywanie sprzętu produkcji zachodniej a to wymuszało nurkowanie na sprzęcie polskiej produkcji. Wadliwość tego sprzętu, brak części zamiennych i autoryzowanego serwisu wpływały na specyfikę programów szkolenia a w rezultacie, paradoksalnie, wywierały skutek pozytywny, identyczny jak w barierze paszportowej.
- bariera organizacyjna – uprawianie płetwonurkowania ze względu na przepisy prawne było możliwe tylko w ramach klubów zrzeszonych w organizacjach takich jak Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze i Liga Obrony Kraju.
Najważniejsze wydarzenia i fakty z powojennej historii nurkowania w Polsce w ujęciu chronologicznym stanowią:
1952-53 – pracownik Stacji Morskiej w Sopocie Witold Zubrzycki publikuje w czasopiśmie „Morze” serię artykułów poruszających tematykę nurkowania swobodnego. W kolejnych latach prowadzi w „Morzu” stałą rubrykę „W płetwach” - pierwszy w polskiej prasie kącik nurkowy.
1955 – powstaje pierwsza sportowa sekcja nurkowania swobodnego przy Klubie Morskim Ligi Przyjaciół Żołnierza w Warszawie natomiast Stacja Morska w Sopocie dokonuje zakupu 3 aparatów CG i 3 aparatów Medi Nixe.
1956:
- powstają pierwsze kluby płetwonurków: Warszawski Klub Płetwonurków i Poznański Klub Płetwonurków „Akwanauta”. WKP organizuje pierwszy kurs na stopień podstawowy płetwonurka nad j. Nidzkim.
- powołanie Komisji Turystyki Podwodnej przy Zarządzie Głównym PTTK, która w 1972 r. zmienia nazwę na Komisja Działalności Podwodnej ZG PTTK). Przewodniczącymi Komisji byli kolejno: 1956 Antoni Beill, 1956-1965 Andrzej Zinserling, 1965-1990 Jerzy Macke, 1990-1994 Andrzej Niemiatowski, od 1994 Wiesław Wachowski. Według szacunków KDP w 230 klubach, bazach i centrach nurkowych szkolących w oparciu o program CMAS wyszkolono dotychczas ponad 20.000 płetwonurków. Kadrę szkoleniową stanowi aktualnie ponad 370 instruktorów płetwonurkowania CMAS i 100 certyfikowanych lekarzy klubowych.
1957:
- KTP organizuje pierwszy kurs instruktorów płetwonurkowania w Sopocie, na którym powstaje ramowy program nauczania.
- w Zakładach Mechaniki Precyzyjnej w Gdańsku powstaje prototyp pierwszego polskiego aparatu powietrznego „Neptun”.
1958 – wyprawa do jaskini Zimnej i podwodne stanowiska archeologiczne: Biskupin, Żnin, Kruszwica, Kołobrzeg, Legnica, Grunwald
1959 – przedstawiciel KTP Józef Wierzbicki uczestniczy w Konferencji Założycielskiej Światowej Federacji Podwodnej - CMAS (Confederation Mondiale des Activites Subaquatiques). Od tamtej pory KTP jest członkiem Komitetu Technicznego (odpowiadającego za system szkolenia) oraz Komitetu Sportowego. W roku 1996 Komisja wycofała się z Komitetu Sportowego i jednocześnie uzyskała członkostwo Komitetu Naukowego. CMAS, którego pierwszym prezesem został legendarny komandor Jacques Yves Cousteau, był do końca lat 90-tych XX wieku największą organizacją szkoleniową na świecie. Okres dominacji CMAS zakończył dynamiczny wzrost innych organizacji szkoleniowych – głównie PADI i NAUI. CMAS zrzesza ponad 80 federacji narodowych w których działa ponad 3 mln. członków.
1960:
- po raz pierwszy polscy płetwonurkowie biorą udział w międzynarodowych zawodach sportowych w konkurencjach podwodnych na Krymie (Auszta).
- W ZMP w Gdańsku powstaje prototyp aparatu powietrznego „Mors”.
1961 – przeprowadzenie pierwszego kursu na I klasę płetwonurka w Jugosławii.
1963 – 25 zawodników bierze udział w pierwszych w Polsce zawodach w płetwonurkowaniu sportowym – „Puchar Wigier”.
1964 – wprowadzenie dwujęzycznych książeczek nurka zawierających tabele dekompresyjne i wytyczne bezpieczeństwa CMAS.
1968 - Antoni Dębski skonstruował pierwszy polski habitat „Meduza – 1” o objętości 4 m3. W eksperymentalnym zanurzeniu na głębokość 24 m przez 95 godzin brał udział konstruktor i Aleksander Lassaud.
1970 – „Złota Nike” - pierwsze basenowe mistrzostwa w płetwonurkowaniu w Warszawie.
1971 –
- Kluby akademickie, które należały ówcześnie do czołówki polskich klubów nurkowych utworzyły Federację Akademickich Klubów Podwodnych przy Biurze Podróży i Turystyki „Almatur”. Do najaktywniejszych wśród nich należały: AKP ”Krab” Kraków, AKP Warszawa, AKP „Alga” Katowice, „Skalar Gdańsk, „Skorpena” Olsztyn, „Kalmar” Gliwice, „Pirania” Wrocław.
- Odbył się pierwszy Zlot Instruktorów Nurkowania Swobodnego na Kalatówkach (zloty te odbywają się corocznie do chwili obecnej).
1978 – w ZMP w Gdańsku powstaje aparat powietrzny „Kajman”.
1985-1987 – prototypy i rozpoczęcie produkcji automatów jednowężowych „Manta”, „Orkan” i „Maza”.
1991 – powstanie Komisji Działalności Podwodnej Ligi Obrony Kraju.
1997 – w Polsce pojawia się PADI (Professional Association of Diving Instructors). Działający w strukturach PADI polscy instruktorzy i centra nurkowe podlegają organizacyjnie PADI International z siedzibą w Bristolu (W.Brytania). W roku 2003 PADI uzyskuje zatwierdzenie wszystkich programów szkoleniowych przez MEN. Pierwszy kurs instruktorski odbył się w roku 1998, a do chwili obecnej wyszkolono kadrę 400 instruktorów. Liczba uprawnień płetwonurkowych wydanych w roku 2002 wyniosła 6300.
Ostatnie dziesięciolecie to okres szybkiego rozwoju nurkowania swobodnego w Polsce. Systemowe usunięcie opisanych barier oraz nowe organizacje, które rozpoczęły aktywną działalność szkoleniową spowodowały upowszechnienie nurkowania jako dziedziny turystyki, jej skomercjalizowanie w formie przystępnej dla każdego i w rezultacie zmianę obiegowej opinii, że nurkowanie to dziedzina dla „twardzieli”. Poza opisanymi KDP CMAS i PADI, w Polsce działają instruktorzy i centra nurkowe organizacji SSI (SCUBA School International), NAUI (National Association of Underwater Instructors), TDI (Technical Diving International) IANTD (International Association of Nitrox and Technical Divers), HSA (Handicaped SCUBA Association). Wszystkie opisane organizacje wydają międzynarodowe certyfikaty zaświadczające zakres zdobytych uprawnień nurkowych.
Liczne centra nurkowe, które przejęły od klubów ciężar szkolenia, w oparciu o zlokalizowane w Polsce i za granicą (głównie w Chorwacji i Egipcie) profesjonalne bazy nurkowe oferują możliwość obycia szkolenia i uprawiania turystyki nurkowej wg standardów międzynarodowych.
Według przybliżonych szacunków w Polsce nurkowanie uprawia aktualnie ok. 75.000 osób a łączna liczba osób dotychczas przeszkolonych we wszystkich systemach nurkowych przekracza 150.000. Oprócz nurkowania z użyciem powietrza upowszechnia się nurkowanie z użyciem mieszanin oddechowych – nitroxu, a w przypadku nurkowań głębokich - trymixu.
Organizacje i firmy, które odegrały istotną rolę w rozwoju polskiego nurkowania:
- Krajowy Ośrodek Medycyny Hiperbarycznej Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni jest jednym z najlepiej wyposażonych w Europie Środkowej centrów hiperbarycznych (m.in. w habitat hiperbaryczny LSH-200). Ośrodek, którym kieruje dr Zdzisław Sićko wykonał ponad 40.000 sprężeń leczniczych z czego ...rekompresji leczniczych w wypadkach nurkowych.
- DAN (Divers Alert Network) – organizacja działająca w zakresie zwiększania bezpieczeństwa nurkowania, ratownictwa i wsparcia w zakresie medycyny nurkowej i hiperbarycznej, zrzeszająca ponad 200 tys. członków na całym świecie. Lokalne biuro działa w Polsce od 2002 r. przy Krajowym Ośrodku Medycyny Hiperbarycznej.
- Trudne do przecenienia znaczenie dla rozwoju nurkowania mają czasopisma tematyczne: miesięcznik „Nurkowanie” – wydawany od 1995 r. (155 numerów), obj. średnio 76 stron i wydawany od 1999 r. dwumiesięcznik „Podwodny Świat” (37 numerów) obj. 40 str. Oraz ukazujący się nieregularnie od 2004 r. magazyn Wielki Błękit (34 numery) obj. 76 str.
- W 2003 r. środowisko nurkowe doczekało się cyklu 60 programów telewizyjnych poświęconych nurkowaniu -„Podwodna Polska” – prezentowanych na antenie ogólnopolskiej Programu 3 TVP.
- Zaskoczeniem może być fakt, że w Polsce powstały dwie liczące się na rynku europejskim firmy produkujące skafandry nurkowe – Confexim w Siechnicach produkujący wyroby opatrzone marką „Eques” i „Ocean-Pro” w Smardzowie koło Wrocławia.
(z książki Janusza Solarza "PODRĘCZNIK BEZPIECZNEGO NURKOWANIA")
Historia nurkowania to ogromna dziedzina sięgająca korzeniami poza granice cywilizacji. Takie twierdzenie można zaryzykować poddając uważnej obserwacji i analizie praktyki społeczne łowieckie saków nurkujących. Niewątpliwie także społeczności ludzkie od zarania pozyskiwały pożywienie oraz bogactwa naturalne (perły, gąbki i barwniki) i odzyskiwały zatopione przedmioty a nawet skarby z zatopionych jednostek. W miarę rozwoju możliwości technologicznych ludzkości nurkowanie wspierało wydobywanie bogactw mineralnych na coraz większą skalę.
Eksplorowanie podwodnego świata jest technologicznie i fizjologicznie trudniejsze od zdobywania kosmosu, przynajmniej w dotychczasowym wymiarze, co pociąga za sobą ogromne koszty, jak i ofiary ludzkie. Bicie kolejnych rekordów głębokości zanurzenia kosztowało wielu nurków najwyższą cenę. Lista nurków, których zabrał Wielki Błękit jest długa i należy dołożyć starań, aby nie wpisywali się na nią nurkowie rekreacyjni.
Historię polskiego nurkowania i eksploracji polskich wód aż do XX wieku zasnuwa tajemnica, brak wzmianek w źródłach pisanych. Do nielicznych śladów polskich należy opis nurkowania w urządzeniu konstrukcji Krzysztofa Arciszewskiego pod Scheveningen (Holandia) w roku 1625. Admirał Krzysztof Arciszewski (1592-1656) był najwybitniejszym przedstawicielem wiedzy technicznej w Polsce w XVII w., ekspertem w konstruowaniu urządzeń do pokonywania przeszkód wodnych m.in. pontonów. Inny ślad stanowi wzmianka o skonstruowaniu w roku 1877 okrętu podwodnego przez braci Stefana i Włodzimierza Baranowskich służących w armii carskiej. Inny okręt podwodny o napędzie elektrycznym skonstruował w roku 1884 Stefan Drzewiecki.
Brak piśmiennictwa polskiego i śladów polskich w publikacjach zagranicznych jest zaskakujący w świetle faktu, że Polski Bałtyk już w czasach starożytnych stanowił źródło bursztynu uzasadniające istnienie Bursztynowego Szlaku – najbardziej znanej starożytnej drogi handlowej południe-północ.
Historia udokumentowana rozpoczyna się w roku 1935, kiedy to prof. UJ Roman Wojtusiak wykonał serię nurkowań w celach naukowych, w skafandrze klasycznym w Bałtyku (Hel, Władysławowo).
Okres II wojny światowej stanowi piękną kartę polskiej floty podwodnej. Szczególnie dobrze znane są, z wyjątkiem miejsca zatonięcia, losy ORP „Orzeł”. Bałtyk leżący poza trasami wielkich konwojów, był w czasie wojny akwenem stosunkowo spokojnym stanowiąc idealny akwen dla szkolenia załóg niemieckich łodzi podwodnych U-bootów i testowania okrętów po remontach. W związku z tym na dnie Bałtyku spoczywa wiele wraków okrętów, które zatonęły w wyniku kolizji, sabotaży wykonywanych przez robotników przymusowych w trakcie remontów i nasilenia się ataków torpedowych radzieckich łodzi podwodnych w roku 1945. W ich wyniku zostało zatopionych wiele statków z uchodźcami niemieckimi, z których najbardziej znane to „Wilhelm Gustloff”, i „Goya”. „Gustloff”, do którego prowadziły tropy wywiezionej z Królewca Bursztynowej komnaty, był intensywnie przeszukiwany przez nurków radzieckich, stanowi też do dzisiaj jeden z najciekawszych celów bałtyckich wypraw.
Nurkowanie w Polsce od zakończenia II wojny światowej aż początku lat 90-tych XX wieku, podlegało kilku ważnym ograniczeniom, których nie doświadczali nurkowie krajów Zachodu, w których od upowszechnienia automatu oddechowego CG nurkowanie rozwijało się żywiołowo. Dzisiaj po upływie kilkunastu lat – bariery te wydają się irracjonalne, jednak w ówczesnej rzeczywistości wywarły one znaczący wpływ na kierunki rozwoju płetwonurkowania w Polsce:
- bariera paszportowa (trudność uzyskania paszportu na wyjazd turystyczny) – wymusiła nurkowanie właściwie tylko w polskich jeziorach (także wody przybrzeżne Bałtyku były praktycznie niedostępne). Do nielicznych należały, wymagające paszportów, wiz lub specjalnych zezwoleń - organizowane przez duże kluby - zagraniczne wyprawy nurkowe oraz eksploracja wraków w wodach Bałtyku. W rezultacie szkolenia przystosowanego do mrocznych i zimnych wód – polscy płetwonurkowie uzyskiwali znacząco lepszy poziom wyszkolenia, od płetwonurków szkolących się w wodach ciepłych i przejrzystych.
- bariera dewizowa (trudność zdobycia dewiz na zakup sprzętu, niekorzystne relacje kursowe) – skutecznie utrudniały nabywanie sprzętu produkcji zachodniej a to wymuszało nurkowanie na sprzęcie polskiej produkcji. Wadliwość tego sprzętu, brak części zamiennych i autoryzowanego serwisu wpływały na specyfikę programów szkolenia a w rezultacie, paradoksalnie, wywierały skutek pozytywny, identyczny jak w barierze paszportowej.
- bariera organizacyjna – uprawianie płetwonurkowania ze względu na przepisy prawne było możliwe tylko w ramach klubów zrzeszonych w organizacjach takich jak Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze i Liga Obrony Kraju.
Najważniejsze wydarzenia i fakty z powojennej historii nurkowania w Polsce w ujęciu chronologicznym stanowią:
1952-53 – pracownik Stacji Morskiej w Sopocie Witold Zubrzycki publikuje w czasopiśmie „Morze” serię artykułów poruszających tematykę nurkowania swobodnego. W kolejnych latach prowadzi w „Morzu” stałą rubrykę „W płetwach” - pierwszy w polskiej prasie kącik nurkowy.
1955 – powstaje pierwsza sportowa sekcja nurkowania swobodnego przy Klubie Morskim Ligi Przyjaciół Żołnierza w Warszawie natomiast Stacja Morska w Sopocie dokonuje zakupu 3 aparatów CG i 3 aparatów Medi Nixe.
1956:
- powstają pierwsze kluby płetwonurków: Warszawski Klub Płetwonurków i Poznański Klub Płetwonurków „Akwanauta”. WKP organizuje pierwszy kurs na stopień podstawowy płetwonurka nad j. Nidzkim.
- powołanie Komisji Turystyki Podwodnej przy Zarządzie Głównym PTTK, która w 1972 r. zmienia nazwę na Komisja Działalności Podwodnej ZG PTTK). Przewodniczącymi Komisji byli kolejno: 1956 Antoni Beill, 1956-1965 Andrzej Zinserling, 1965-1990 Jerzy Macke, 1990-1994 Andrzej Niemiatowski, od 1994 Wiesław Wachowski. Według szacunków KDP w 230 klubach, bazach i centrach nurkowych szkolących w oparciu o program CMAS wyszkolono dotychczas ponad 20.000 płetwonurków. Kadrę szkoleniową stanowi aktualnie ponad 370 instruktorów płetwonurkowania CMAS i 100 certyfikowanych lekarzy klubowych.
1957:
- KTP organizuje pierwszy kurs instruktorów płetwonurkowania w Sopocie, na którym powstaje ramowy program nauczania.
- w Zakładach Mechaniki Precyzyjnej w Gdańsku powstaje prototyp pierwszego polskiego aparatu powietrznego „Neptun”.
1958 – wyprawa do jaskini Zimnej i podwodne stanowiska archeologiczne: Biskupin, Żnin, Kruszwica, Kołobrzeg, Legnica, Grunwald
1959 – przedstawiciel KTP Józef Wierzbicki uczestniczy w Konferencji Założycielskiej Światowej Federacji Podwodnej - CMAS (Confederation Mondiale des Activites Subaquatiques). Od tamtej pory KTP jest członkiem Komitetu Technicznego (odpowiadającego za system szkolenia) oraz Komitetu Sportowego. W roku 1996 Komisja wycofała się z Komitetu Sportowego i jednocześnie uzyskała członkostwo Komitetu Naukowego. CMAS, którego pierwszym prezesem został legendarny komandor Jacques Yves Cousteau, był do końca lat 90-tych XX wieku największą organizacją szkoleniową na świecie. Okres dominacji CMAS zakończył dynamiczny wzrost innych organizacji szkoleniowych – głównie PADI i NAUI. CMAS zrzesza ponad 80 federacji narodowych w których działa ponad 3 mln. członków.
1960:
- po raz pierwszy polscy płetwonurkowie biorą udział w międzynarodowych zawodach sportowych w konkurencjach podwodnych na Krymie (Auszta).
- W ZMP w Gdańsku powstaje prototyp aparatu powietrznego „Mors”.
1961 – przeprowadzenie pierwszego kursu na I klasę płetwonurka w Jugosławii.
1963 – 25 zawodników bierze udział w pierwszych w Polsce zawodach w płetwonurkowaniu sportowym – „Puchar Wigier”.
1964 – wprowadzenie dwujęzycznych książeczek nurka zawierających tabele dekompresyjne i wytyczne bezpieczeństwa CMAS.
1968 - Antoni Dębski skonstruował pierwszy polski habitat „Meduza – 1” o objętości 4 m3. W eksperymentalnym zanurzeniu na głębokość 24 m przez 95 godzin brał udział konstruktor i Aleksander Lassaud.
1970 – „Złota Nike” - pierwsze basenowe mistrzostwa w płetwonurkowaniu w Warszawie.
1971 –
- Kluby akademickie, które należały ówcześnie do czołówki polskich klubów nurkowych utworzyły Federację Akademickich Klubów Podwodnych przy Biurze Podróży i Turystyki „Almatur”. Do najaktywniejszych wśród nich należały: AKP ”Krab” Kraków, AKP Warszawa, AKP „Alga” Katowice, „Skalar Gdańsk, „Skorpena” Olsztyn, „Kalmar” Gliwice, „Pirania” Wrocław.
- Odbył się pierwszy Zlot Instruktorów Nurkowania Swobodnego na Kalatówkach (zloty te odbywają się corocznie do chwili obecnej).
1978 – w ZMP w Gdańsku powstaje aparat powietrzny „Kajman”.
1985-1987 – prototypy i rozpoczęcie produkcji automatów jednowężowych „Manta”, „Orkan” i „Maza”.
1991 – powstanie Komisji Działalności Podwodnej Ligi Obrony Kraju.
1997 – w Polsce pojawia się PADI (Professional Association of Diving Instructors). Działający w strukturach PADI polscy instruktorzy i centra nurkowe podlegają organizacyjnie PADI International z siedzibą w Bristolu (W.Brytania). W roku 2003 PADI uzyskuje zatwierdzenie wszystkich programów szkoleniowych przez MEN. Pierwszy kurs instruktorski odbył się w roku 1998, a do chwili obecnej wyszkolono kadrę 400 instruktorów. Liczba uprawnień płetwonurkowych wydanych w roku 2002 wyniosła 6300.
Ostatnie dziesięciolecie to okres szybkiego rozwoju nurkowania swobodnego w Polsce. Systemowe usunięcie opisanych barier oraz nowe organizacje, które rozpoczęły aktywną działalność szkoleniową spowodowały upowszechnienie nurkowania jako dziedziny turystyki, jej skomercjalizowanie w formie przystępnej dla każdego i w rezultacie zmianę obiegowej opinii, że nurkowanie to dziedzina dla „twardzieli”. Poza opisanymi KDP CMAS i PADI, w Polsce działają instruktorzy i centra nurkowe organizacji SSI (SCUBA School International), NAUI (National Association of Underwater Instructors), TDI (Technical Diving International) IANTD (International Association of Nitrox and Technical Divers), HSA (Handicaped SCUBA Association). Wszystkie opisane organizacje wydają międzynarodowe certyfikaty zaświadczające zakres zdobytych uprawnień nurkowych.
Liczne centra nurkowe, które przejęły od klubów ciężar szkolenia, w oparciu o zlokalizowane w Polsce i za granicą (głównie w Chorwacji i Egipcie) profesjonalne bazy nurkowe oferują możliwość obycia szkolenia i uprawiania turystyki nurkowej wg standardów międzynarodowych.
Według przybliżonych szacunków w Polsce nurkowanie uprawia aktualnie ok. 75.000 osób a łączna liczba osób dotychczas przeszkolonych we wszystkich systemach nurkowych przekracza 150.000. Oprócz nurkowania z użyciem powietrza upowszechnia się nurkowanie z użyciem mieszanin oddechowych – nitroxu, a w przypadku nurkowań głębokich - trymixu.
Organizacje i firmy, które odegrały istotną rolę w rozwoju polskiego nurkowania:
- Krajowy Ośrodek Medycyny Hiperbarycznej Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni jest jednym z najlepiej wyposażonych w Europie Środkowej centrów hiperbarycznych (m.in. w habitat hiperbaryczny LSH-200). Ośrodek, którym kieruje dr Zdzisław Sićko wykonał ponad 40.000 sprężeń leczniczych z czego ...rekompresji leczniczych w wypadkach nurkowych.
- DAN (Divers Alert Network) – organizacja działająca w zakresie zwiększania bezpieczeństwa nurkowania, ratownictwa i wsparcia w zakresie medycyny nurkowej i hiperbarycznej, zrzeszająca ponad 200 tys. członków na całym świecie. Lokalne biuro działa w Polsce od 2002 r. przy Krajowym Ośrodku Medycyny Hiperbarycznej.
- Trudne do przecenienia znaczenie dla rozwoju nurkowania mają czasopisma tematyczne: miesięcznik „Nurkowanie” – wydawany od 1995 r. (155 numerów), obj. średnio 76 stron i wydawany od 1999 r. dwumiesięcznik „Podwodny Świat” (37 numerów) obj. 40 str. Oraz ukazujący się nieregularnie od 2004 r. magazyn Wielki Błękit (34 numery) obj. 76 str.
- W 2003 r. środowisko nurkowe doczekało się cyklu 60 programów telewizyjnych poświęconych nurkowaniu -„Podwodna Polska” – prezentowanych na antenie ogólnopolskiej Programu 3 TVP.
- Zaskoczeniem może być fakt, że w Polsce powstały dwie liczące się na rynku europejskim firmy produkujące skafandry nurkowe – Confexim w Siechnicach produkujący wyroby opatrzone marką „Eques” i „Ocean-Pro” w Smardzowie koło Wrocławia.
(z książki Janusza Solarza "PODRĘCZNIK BEZPIECZNEGO NURKOWANIA")
Subskrybuj:
Posty (Atom)
.jpg)
Posty
